Επιφανειακή έρευνα και αστική αρχαιολογία (Γ. Λώλος)

Σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά τη δημοσίευση του άρθρου των John Bintliff και Anthony Snodgrass για την επιφανειακή έρευνα σε αστικό περιβάλλον ("Mediterranean Survey and the City," Antiquity 62 (1988) 57-71) οι σχετικές γνώσεις και οι εμπειρίες μας έχουν κατά πολύ εμπλουτισθεί χάρη σε πολλές τέτοιες έρευνες που έχουν διεξαχθεί στην ανατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα στην Ελλάδα. Με βάση τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών, συμπεριλαμβανομένης αυτής που διηύθυνε ο υπογράφων στην αρχαία Σικυώνα, θα επιχειρήσουμε να εκτιμήσουμε τη συνεισφορά της επιφανειακής έρευνας στη γνώση μας της αρχαίας πόλης. Είναι οι επιφανειακές έρευνες αξιόπιστες μέθοδοι προσέγγισης της αρχαιολογίας ενός αστικού χώρου και υπό ποιες προϋποθέσεις; Ποιες πτυχές αυτού του πολυσύνθετου μορφώματος που ήταν η αρχαία πόλη διαφώτισαν οι επιφανειακές έρευνες περισσότερο και ποιες λιγότερο ή καθόλου; Η οικιστική εξέλιξη, η αλληλεπίδραση ανθρώπου και φυσικού περιβάλλοντος, η σχέση δομημένου και αδόμητου χώρου, οι χρήσεις γης και η χωροθέτηση των διαφορετικών δραστηριοτήτων, η ρυμοτομία, η χωρική οργάνωση και η ιεράρχηση των οικιστικών περιοχών, η «ανακύκλωση» αρχαιότερου υλικού, η αντιμετώπιση και η «χρήση» των αρχαιοτήτων από τους κατοίκους σήμερα είναι κάποια από τα θέματα που θα μας απασχολήσουν.

Bintliff, J. and A. Snodgrass. 1988. “Mediterranean Survey and the City”, Antiquity  62, 57-71.

Donati, J., A. Sarris, N. Papadopoulos, T. Kalayci, F.-X. Simon, M. Manataki, I. Moffat & C. Cuenca García. 2017. «A Regional Approach to Ancient Urban Studies in Greece through Multi-Settlement Geophysical Survey”, JFA 42, 450-467. 

Johnson, P. and M. Millett (eds.). 2013. Archaeological Survey and the City, Oxford.

Lolos, Y., B. Gourley and D. Stewart. 2007. "The Sikyon Survey Project: A Blueprint for Urban Survey?" JMA 20, 267-296.

Martens, F. 2005. “The Archaeological Urban Survey of Sagalassos (south-west Turkey): the possibilities and limitations of a ‘non-typical’ Classical Site”, Oxford Journal of Archaeology 24, 229-254.

Vermeulen, F., G.-J. Burgers, S. Keay and Ch. Corsi. 2012. (επιμ.). Urban landscape survey in Italy and the Mediterranean, Oxford.