Παθογένεση της αναπηρίας

Βιολογικές βάσεις της Ανάπτυξης. Η αρχή της ζωής- Σύλληψη- κληρονομικότητα- εμβρυική περίοδος- περιγεννητική περίοδος- βρεφική και παιδική ηλικία. Διαταραχές ανάπτυξης- Αναπηρία. Κύτταρα και δομές του εγκεφάλου- συνάψεις- νευροδιαβιβαστές. Μορφογένεση, λειτουργία και πλαστικότητα του παιδικού εγκεφάλου. Παράγοντες που μπορεί να δράσουν βλαπτικά και να διαταράξουν την ανάπτυξη (Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες). Γενετική του Ανθρώπου. Ιστορία της Γενετικής. Δομές και λειτουργίες του κυττάρου, χρωμοσώματα, γονίδια, μόριο DNA. Δομή και σύνθεση νουκλεϊκών οξέων και πρωτεϊνών. Κεντρικό δόγμα βιολογίας. Δομή του RNA - είδη RNA. Αντιγραφή, Μεταγραφή και Μετάφραση του DNA. Γενετικός κώδικας και γονίδια. Μεταλλάξεις. Γενετικά νοσήματα: Χρωμοσωμικά     νοσήματα, Σύνδρομα (σ.Down ,σ. Klinefelter, σ.Turner, σ. Cri du chat ). Μονογονιδιακά νοσήματα: Μεσογειακή και Δρεπανοκυτταρική αναιμία, Κυστική ίνωση, Ενδογενείς διαταραχές μεταβολισμού που προκαλούν Νοητική Υστέρηση, Φαινυλκετονουρία, Φυλοσύνδετη κληρονομικότητα, μυοπάθεια Duchenne. Πολυγονιδιακά νοσήματα. Μη τυπικά μοντέλα κληρονομικότητας (σ.Εύθραυστου Χ , σ.Williams- Beuren, σ. Angelman, σ.Prader- Willy). Γενετική συμβουλευτική και καθοδήγηση. Γενετική βάση των νευροαναπτυξιακών διαταραχών (Μαθησιακές δυσκολίες, ΔΕΠΥ, αυτισμός). Επιγενετική ρύθμιση- Κληρονομικότητα και περιβάλλον. Περιβαλλοντικοί παράγοντες «υψηλού κινδύνου» για πρόκληση νευροαναπτυξιακών διαταραχών. Βιολογικοί παράγοντες. Πριν τη σύλληψη, κατά τη διάρκεια της κύησης – τερατογόνοι παράγοντες (εμβρυοπάθεια από αλκοόλη , συγγενείς λοιμώξεις, ιός των μεγαλοκυτταρικών εγκλείστων, συγγενής ερυθρά, συγγενής τοξοπλάσμωση). Περιγεννητική περίοδος (τοκετός, ασφυξία, λοιμώξεις, πυρηνικός ίκτερος). Νεογέννητα   «υψηλού κινδύνου» (πρόωρα, δυστροφικά). Αίτια και συνέπειες προωρότητας και καθυστέρησης της ενδομήτριας αύξησης. Βλάβες νευρικού συστήματος, Εγκεφαλική Παράλυση, ατυχήματα-τραυματισμοί. Κοινωνικοί παράγοντες. Χαρακτηριστικά οικογένειας: στρεσογόνοι παράγοντες. Φτώχεια, μειονότητες. Κακοποίηση – παραμέληση του παιδιού. Διαταραχές συμπεριφοράς και ψυχικές διαταραχές.

• Η εξοικείωση των εκπαιδευομένων με την ορολογία και τον τρόπο σκέψης των βιολογικών επιστημών που μελετούν τους μηχανισμούς που οδηγούν σε νευροαναπτυξιακές διαταραχές ή αναπηρίες,
• Η παροχή βασικών γνώσεων για την παρακολούθηση περισσότερο εξειδικευμένων μαθημάτων στα επόμενα εξάμηνα
• Η κατανόηση των προβλημάτων των παιδιών που χρειάζονται Ειδική Αγωγή
• Η εισαγωγή των εκπαιδευομένων στην διεπιστημονική διερεύνηση και αντιμετώπιση των παιδιών αυτών
• Η ευχέρεια στην πρόσβαση στα δεδομένα της σύγχρονης έρευνας και βιβλιογραφίας στους ανάλογους τομείς.

Βιβλία- κείμενα (Text/books)

Συγγράμματα

• Ιουλία Νησιώτου- Μαντέλου. Σημειώσεις για το μάθημα «Παθογένεση της Αναπηρίας». Πανεπιστημιακές εκδόσεις Θεσσαλίας, 2013-14
• Καναβάκης Εμ., (2002). Ινοκυστική Νόσος, εκδ. Πασχαλίδης, Αθήνα.
• Κώσταλος Χ. Νεογέννητο Υψηλού Κινδύνου. Εκδ. Λίτσας, 2005.
• Πολυχρονοπούλου, Σ. (2010). Παιδιά και έφηβοι με ειδικές ανάγκες και δυνατότητες (τόμος Β΄). Αθήνα: αυτοέκδοση.
• Thomas, D., & Woods, H. (2008). Νοητική Καθυστέρηση: Θεωρία και Πράξη
• (επιμ. Α. Ζώνιου-Σιδέρη & Ε. Ντεροπούλου-Ντέρου). Αθήνα: Τόπος
• Παντελιάδης Χρ.& Συρίγου- Παπαβασιλείου Α. Εγκεφαλική Παράλυση Σύγχρανη Προσέγγιση. Εκδ.Γιαχούδη-Γιαπούλη, Θεσσαλονίκη, 2002.

• Διδασκαλία από έδρας και συμπληρωματική-ενισχυτική εκπαίδευση μέσω ασύγχρονης πλατφόρμας.
• Φροντιστήριο-Εργαστήριο.

• Εξετάσεις
• Πρόοδοι
• Παλαιότερα θέματα εξετάσεων/προόδων

Βασικές γνώσεις Βιολογίας και Γενετικής από τη Β’άθμια Εκπαίδευση (δεν απαιτείται επίπεδο γνώσεων Βιολογίας κατεύθυνσης, αντίθετα, φιλοδοξία και στόχος της ομάδας είναι να το παρακολουθήσουν με ευχέρεια οι φοιτητές που προέρχονται από τη Θεωρητική κατεύθυνση)

Νησιώτου Ιουλία

• Προπτυχιακοί φοιτητές του Παιδαγωγικού Τμήματος Ειδικής Αγωγής και των άλλων Παιδαγωγικών Τμημάτων.
• Ενδιαφερόμενοι για τη θεματική περιοχή «Αίτια Νευροαναπτυξιακών διαταραχών-Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες».

• Ζίφα Α. Μαμούρης Ζ., Μούτου Α. «Βιολογία» Πανεπιστημιακές εκδόσεις Θεσσαλίας, 2008
• Τριάρχου., Λ.: (2006) Αναπτυξιακά σύνδρομα στην Ειδική Αγωγή. Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη