Περιγραφή
Μελέτη της παιδικής ηλικίας σε συνάρτηση με ένα φάσμα κοινωνικών, οικονομικών, πολιτικών και ιδεολογικών παραγόντων, προκειμένου να διερευνηθούν τα δομικά γνωρίσματα που αναδεικνύουν την παιδική ηλικία σε κοινωνική κατηγορία και σε σταθερό στοιχείο της κοινωνικής δομής.
Το μάθημα είναι οργανωμένο γύρω από τρεις θεωρητικές προσεγγίσεις:
- Ιστορική Κοινωνιολογία της Παιδικής Ηλικίας,
- Θεωρίες Κοινωνικοποίησης,
- Νέα Κοινωνιολογία της Παιδικής Ηλικίας.
Με γνώμονα τις θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές κάθε προσέγγισης συζητούνται οι συνέπειες που καθεμιά επιφέρει στη γενικότερη θεώρηση της παιδικής ηλικίας, καθώς και στην κοινωνική θέση των παιδιών.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Προτείνονται 5 αρχές που προσδιορίζουν την κοινωνική ταυτότητα, την κοινωνική θέση στην κοινωνική δομή και οριοθετούν το αντικείμενο έρευνας και μελέτης:
1. Η παιδική ηλικία δεν αποτελεί μια μοναδική και απαράλλακτη εμπειρία. Μεταβάλλεται ιστορικά και κοινωνικά.
2. Η υπάρχουσα διαφορά ανάμεσα στα 2 ηλικιακά στάτους παιδί και ενήλικος είναι αυθαίρετη και χωρίς συνοχή.
3. Η παιδική ηλικία ορίζεται αρνητικά με σημείο αναφοράς τους ενηλίκους. Αποτέλεσμα αυτής της σύγκρισης είναι η απόδοση στην παιδική ηλικία γνωρισμάτων που δεν τη διακρίνουν όπως έλλειψη πείρας, γνώσης, κρίσης, λογικής κλπ. Δεν πληροί ως εκ τούτου τις προϋποθέσεις για την πλήρη ένταξη στην κοινωνία των ενηλίκων.
4. Ο όρος παιδί εκφράζει περισσότερο μια σχέση εξουσίας παρά μια ηλικιακή κατάσταση. Η έμφαση δίνεται στην ασυμμετρία που χαρακτηρίζει τη σχέση παιδιού ενήλικα σε ό,τι αφορά θέματα εξουσίας, δικαιωμάτων, επιρροής, εξάρτησης, κλπ.
5. Η παιδική ηλικία αποτελεί μια σύγχρονη κοινωνική επινόηση. Είναι μια τεχνητή περίοδος πάνω στην οποία στηρίζεται ο διαχωρισμός ανάμεσα στον ανήλικο και τον ενήλικο.
Στόχοι
Βασικός στόχος του μαθήματος είναι η απομάκρυνση των φοιτητών από την παραδοσιακή ερμηνεία της παιδικής ηλικίας στη στείρα βάση του ηλικιακού φάσματος, ενώ προτείνεται η διερεύνηση της κοινωνικής ταυτότητας και η κοινωνική ερμηνεία των όρων «παιδί» και «παιδική ηλικία».
Τρόποι αξιολόγησης / εξέτασης
· Γραπτές εξετάσεις στο τέλος του εξαμήνου, συμμετοχή στο μάθημα, εθελοντική παρουσίαση μικρών σε έκταση εργασιών.
Βοηθήματα
· Μακρυνιώτη Δ. (επιμ.), Κόσμοι της Παιδικής Ηλικίας, τοπικά δ΄, ΕΜΕΑ, νήσος, 2003.
· Μακρυνιώτη Δ. (επιμ.), Παιδική Ηλικία, νήσος, 1997.
