Διδακτική της Νεοελληνικής Γλώσσας ΙΙ (Ανοιχτό μάθημα)

Η Ευγενία Βασιλάκη μεγάλωσε στην Πάτρα και σπούδασε Φιλολογία με κατεύθυνση Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ. Στο ίδιο πανεπιστήμιο πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία (Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Διδασκαλίας της Ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας) και εκπόνησε διδακτορική διατριβή με υποτροφία του ΙΚΥ και θέμα τις Κατευθυντικές Λεκτικές Πράξεις στη Νέα Ελληνική. Εργάστηκε επί σειρά ετών στη διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης/ ξένης γλώσσας στο Διδασκαλείο Νέας Ελληνικής του ΕΚΠΑ και σε συναφή προγράμματα για ενηλίκους, αλλοδαπούς και παλιννοστούντες, υποψήφιους φοιτητές ελληνικών πανεπιστημίων, καθώς και νέους ομογενείς, και συμμετείχε σε ερευνητικά προγράμματα για την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού και την επιμόρφωση διδασκόντων της Ελληνικής ως Γ2 με φορείς διαχείρισης το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το ΕΚΠΑ και το ΑΠΘ.
Από το 2006 διδάσκει στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας και το 2011 διορίστηκε λέκτορας με γνωστικό αντικείμενο την Ελληνική Γλώσσα και τη Διδακτική της. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα κινούνται στον χώρο της Διδακτικής της Γλώσσας ως μητρικής και ως δεύτερης, της πραγματολογίας και της γνωστικής γλωσσολογίας με εφαρμογές στην εκπαίδευση.

Περιεχόμενο μαθήματος

• παρουσίαση του ΔΕΠΠΣ/ΑΠΣ 2003 και του ΠΣ 2011 για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας στο Δημοτικό σχολείο
• σκοποί και στόχοι της γλωσσικής διδασκαλίας: λειτουργικός και κριτικός γραμματισμός
• περιεχόμενο γλωσσικής διδασκαλίας: ανάλυση της έννοιας του γραμματισμού με βάση τα κειμενικά είδη. Δομικά και γλωσσικά χαρακτηριστικά κειμενικών ειδών (αφήγηση, περιγραφή, οδηγίες/ προσκλήσεις, επιχειρηματολογία)
• διδασκαλία δεξιοτήτων γραπτού λόγου: κατανόηση και παραγωγή
• διδασκαλία γνωστικών στρατηγικών
• διδασκαλία γραμματικής και ορθογραφίας
• σχεδιασμός ενοτήτων μαθήματος στη Γλώσσα

Οι μελλοντικοί εκπαιδευτικοί:

• να κατανοήσουν τους στόχους, την προσέγγιση και το περιεχόμενο της διδασκαλίας της γλώσσας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, όπως διαμορφώνεται από τα Προγράμματα Σπουδών,
• να εξοικειωθούν με τα μέσα και τις τεχνικές υλοποίησης των μεθοδολογικών αρχών στη διδασκαλία της γλώσσας,
• να σχεδιάζουν διδασκαλίες στη Γλώσσα για τάξεις του Δημοτικού σχολείου.

Tο μάθημα διεξάγεται με συνδυασμό διαλέξεων και ομαδικών δραστηριοτήτων. Oι φοιτητές σχηματίζουν από την αρχή του εξαμήνου ομάδες 4-6 ατόμων στις οποίες θα εργαστούν για τις δραστηριότητες του μαθήματος. Οι δραστηριότητες αφορούν εφαρμογή σε κείμενα από τα σχολικά βιβλία της Γλώσσας βασικών ζητημάτων της Διδακτικής της Γλώσσας (π.χ. χαρακτηριστικά κειμενικών ειδών, διδασκαλία στρατηγικών κατανόησης γραπτού λόγου, σχεδιασμός δίωρης διδασκαλίας). Οι δραστηριότητες αναρτώνται στο e-class του μαθήματος και παρουσιάζονται από τις ομάδες μέσα στο μάθημα, όπου και παρέχεται η ανάλογη ανατροφοδότηση.

Η συμμετοχή στις δραστηριότητες είναι υποχρεωτική αλλά η αξιολόγησή τους είναι διαμορφωτική και δεν συμμετέχει ποσοτικά στην τελική βαθμολογία του μαθήματος.

Τα θέματα της τελικής γραπτής εξέτασης έχουν χαρακτήρα εφαρμογής: δίνονται στους φοιτητές κείμενα από τα σχολικά βιβλία της Γλώσσας πάνω στα οποία καλούνται να εφαρμόσουν / σχεδιάσουν συγκεκριμένες δραστηριότητες.

Βασική βιβλιογραφία

Αρχάκης, Α. 2005. Γλωσσική διδασκαλία και σύσταση των κειμένων. Αθήνα: Πατάκης.

Γεωργακοπούλου, Α. & Γούτσος, Δ. 1999. Κείμενο και Επικοινωνία. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Ιορδανίδου, Α. 2007. Κειμενοκεντρικές προσεγγίσεις του σχολικού εγγραμματισμού: κείμενο-συμφραζόμενα-γραμματική. Στο Η. Ματσαγγούρας (επιμ.) Σχολικός εγγραμματισμός. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη, 355-71.

Παπαδημητρίου, Φ. (επιμ.). 2012. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις του Γλωσσικού Γραμματισμού. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.

Χατζηλουκά-Μαυρή, Ει. & Ιορδανίδου, Α. 2009. «Ζητήματα διδασκαλίας του γραπτού λόγου στο Δημοτικό: ομαδοποίηση και σειρά διδασκαλίας των κειμένων». Νέα Παιδεία 131, 122-147.

Ματσαγγούρας, Η. 2001. Κειμενοκεντρική προσέγγιση του γραπτού λόγου. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.

Πρόγραμμα Σπουδών για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας & της Λογοτεχνίας στο Δημοτικό σχολείο. 2011. http://ebooks.edu.gr/2013/

Οδηγός Νεοελληνικής Γλώσσας για Δημοτικό και Γυμνάσιo. 2011. http://ebooks.edu.gr/2013/

Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα.

Το μάθημα αυτό απευθύνεται σε φοιτητές του 5ου εξαμήνου του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης και αποτελεί υποχρεωτικό μάθημα.