Εθνογραφία: Διαμορφώνοντας το σύγχρονο πεδίο

Η ενότητα αυτή θίγει θέματα εθνογραφικής έρευνας που πολιτικοποιείται και ιδεολογικοποιείται λόγω του οτι μπορεί να καταπιάνεται με μια συμβολικά φορτισμένη ιστορική συγκυρία, με ιστορικό τραύμα, με γεωπολιτικές σχέσεις, με «εθνικά» ζητήματα, με πολιτική επικαιρότητα. Αυτό μπορεί να καθιστά την εθνογραφική έρευνα αιχμηρή, αλλά και τρωτή και ευπρόσβλητη, ενώ καθίσταται ιδιαίτερα σύνθετο θέμα για τον/την εθνογράφο η κοινοποίηση και δημοσιοποίηση του υλικού.  Συγχρόνως τίθενται για τον/την εθνογράφο κρίσιμα διλήμματα ηθικής τάξεως που έχουν να κάνουν με την συνηγορία (advocacy), όσον αφορά τη σχέση του/της με τα υποκείμενα στο πεδίο, με την επιστημονική κοινότητα, με τους πολιτικούς φορείς.
Η ενότητα αντλεί από έρευνες πεδίου που ασχολούνται με εθνοτικο-θρησκευτικές ετερότητες στη σημερινή Ελλάδα.  Στο μεγαλύτερο ποσοστό αντλεί από έρευνα πεδίου για την εβραϊκότητα στην Ελλάδα, και σε μικρότερο ποσοστό από έρευνα πεδίου για μειονοτικές θρησκευτικές κοινότητες. Διαχρονικά θέματα όπως ο αντιεβραϊσμός ή η μη ανεκτικότητα από την πλευρά του κυρίαρχου θρησκευτικού δόγματος, αποκτούν μια κρίσιμη επικαιρότητα λόγω συγκυριών διεθνούς εμβέλειας (π.χ. σχέσεις Ισραήλ-Παλαιστίνης, ριζοσπαστικό ισλάμ, άνοδος ακροδεξιών κινημάτων στην Ευρώπη).
Ως τέτοια, η ενότητα γίνεται και αφορμή για διαπιστώσεις περί της αντικειμενικότητας ή ουδετερότητας του επιστημονικού λόγου.  Το «εθνογραφείν» αποτελεί κατεξοχήν διαδικασία σχέσεων εξουσίας.

Λέξεις-κλειδιά: πολιτικοποίηση, συνηγορία, εβραϊκότητα, ιστορικό τραύμα

Εισήγηση: Βασιλική Γιακουμάκη

Ethnography and politicization

This section focuses on ethnographic research that has become politicized because it involves symbolically-loaded historical conjunctures, historical traumas, geopolitical relations, «national» issues and politically-sensitive current events. This can make ethnographic research controversial, as well as vulnerable to critique, making the publishing of the ethnographer’s research a complex issue. At the same time it poses crucial ethical dilemmas that have to do with advocacy, the relation of the ethnographer to research subjects in the field, the academic community and political organizations.

This lecture will refer to various ethnographic research projects that have to do with issues of ethnic and religious difference in contemporary Greece. Most of the examples will refer to fieldwork on Jewishness in Greece, and to a lesser extent to other minority religious groups. Diachronic issues such as anti-semitism and non-tolerance from the perspective of the dominant religious group are especially timely due to global current events (such as Israel-Palestine relations, radical Islam, the rise of far right movements in Europe).

As a result, this section opens up a more general discussion relating to the objectivity and neutrality of academic discourse. Doing ethnography proves to be quintessentially about power relations.

Keywords: politicization, advocacy, Jewishness, historical trauma

Lecture: Vasiliki Giakoumaki