Γλωσσική πολυμορφία και γλωσσική διδασκαλία στο δημοτικό σχολείο (Ανοιχτό μάθημα)

Παρουσίαση Υλικού Δημοτικού

Πρόγραμμα «Ένταξη παιδιών Παλιννοστούντων και Αλλοδαπών στο σχολείο για την Α/θμια Εκπαίδευση»

Το εκπαιδευτικό υλικό που έχει παραχθεί τα τελευταία χρόνια από το Πρόγραμμα καλύπτει ένα ευρύ φάσμα αναγκών των μαθητών από την πρωτοσχολική βαθμίδα έως το λύκειο. Ας σημειωθεί εδώ ότι για πρώτη φορά στην Ελλάδα παράγεται υλικό τόσο σε ποσότητα αλλά και σε ποιότητα, το οποίο να απευθύνεται σε αυτές τις ηλικίες. Υπήρξαν ορισμένες μεμονωμένες προσπάθειες στο παρελθόν, κυρίως από ιδιώτες, αλλά το υλικό αυτό δεν κάλυπτε τις ανάγκες παιδιών/μαθητών που φοιτούν σε ελληνικά σχολεία στη χώρα μας, αλλά κυρίως των ελληνόπουλων στο εξωτερικό. Οι μέθοδοι διδασκαλίας της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας και το υλικό που τις υποστηρίζει και χρησιμοποιούνταν έως τώρα, απευθύνονται ουσιαστικά σε ενήλικους αλλοδαπούς μαθητές. Αυτή η έλλειψη αποτελούσε από μόνη της το σοβαρότερο πρόβλημα για τους εκπαιδευτικούς που αναλάμβαναν μια Τάξη Υποδοχής και ειδικότερα για εκείνους που δεν είχαν εμπειρία διδασκαλίας της ελληνικής σε αλλοδαπούς. Επομένως, η κατασκευή του νέου αυτού διδακτικού υλικού αποτελεί κατ’ αρχήν μια σημαντική συμβολή στον χώρο. 

Το εκπαιδευτικό υλικό που συγκροτήθηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος «Εκπαίδευση παλιννοστούντων και αλλοδαπών μαθητών», εκτός από τις βασικές γλωσσοδιδακτικές σειρές για τα Τμήματα Υποδοχής, έχει συμπληρωματικό χαρακτήρα. Έχει δημιουργηθεί γλωσσοδιδακτικό υλικό, υλικό για την υποστήριξη της γλωσσικής μάθησης εκτός διδακτικού πλαισίου, υλικό υποστήριξης της μάθησης στα μαθήματα του Α.Π., υλικό για τη διαθεματική διδασκαλία διαπολιτισμικού προσανατολισμού, καθώς και υλικό για ανοικτή διδασκαλία επικοινωνιακού-βιωματικού προσανατολισμού.

Το εκπαιδευτικό υλικό απευθύνεται:

• στους εκπαιδευτικούς: σχέδια εργασίας, διδακτικός σχεδιασμός, εργαλεία διαπίστωσης της γλωσσομάθειας κ.ά.
• στους εκπαιδευτικούς και στους μαθητές: Για να ενθαρρυνθεί ο σχεδιασμός της διδασκαλίας από τον εκπαιδευτικό και να καταπολεμηθεί η αντίληψη του διδακτικού βιβλίου ως ρυθμιστή της διδασκαλίας, δημιουργήθηκε υλικό που διατίθεται στον εκπαιδευτικό σε ψηφιακό δίσκο και pdf-αρχεία ή σε έντυπα ντοσιέ. Πρόκειται για ένα είδος τράπεζας υλικού από την οποία ο εκπαιδευτικός μπορεί να επιλέγει ανάλογα με το διδακτικό στόχο και τις ανάγκες της μαθητικής του ομάδας.
• σε όλους τους μαθητές, γηγενείς και αλλοδαπούς: Πρόκειται κυρίως για υλικό που προσβλέπει στη διαπολιτισμική ευαισθητοποίηση, όπως τα παιδικά αναγνώσματα, τις ενότητες ‘διαπολιτισμικής ιστορίας’, γενικότερα το εκπαιδευτικό υλικό που εκπονήθηκε για την προσχολική ηλικία.
• αποκλειστικά στους αλλόγλωσσους μαθητές: Οι σειρές για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας στα Τμήματα Υποδοχής και το εποπτικό υλικό που τις συνοδεύει, τα δίγλωσσα βοηθήματα για τα μαθήματα του Α.Π. στο γυμνάσιο.
• κατά κύριο λόγο στους αλλόγλωσσους μαθητές αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μικτές τάξεις, ευέλικτη ζώνη, διαθεματική διδασκαλία, ενισχυτική διδασκαλία: Οι σειρές που εστιάζουν στην ανάπτυξη του γραπτού λόγου μέσα από κειμενοκεντρικές προσεγγίσεις, μέρος του διδακτικού και εποπτικού υλικού για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας σε μεσαίο και προχωρημένο επίπεδο, το υλικό που εφαρμόζει την αρχή «γλωσσική μάθηση μέσα από τα μαθήματα του Α.Π.».

Ένα από τα αίτια της χαμηλής επίδοσης των παιδιών της Μειονότητας είναι ότι τα σχολικά εγχειρίδια και τα αναλυτικά προγράμματα είναι φτιαγμένα για παιδιά που έχουν μητρική γλώσσα την ελληνική. Αυτό δημιουργεί μεγάλο κενό γνώσης για τους μαθητές της Μειονότητας και αξεπέραστη δυσκολία για τους εκπαιδευτικούς. Βασικό έργο του Προγράμματος «Εκπαίδευση Μουσουλμανοπαίδων» ήταν η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος με τη δημιουργία:

• Νέων σχολικών βιβλίων και διδακτικών υλικών κατάλληλων για αλλόγλωσσους μαθητές
• Υποστηρικτικών εκπαιδευτικών υλικών, που απευθύνονται στα παιδιά της Μειονότητας και έχουν στόχο να διευκολύνουν το έργο του σχολείου και να ενισχύσουν την ελληνομάθεια.
• Επιμορφωτικού υλικού που απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς και έχει στόχο να τους εξοικειώσει με τις αρχές και τη λογική των νέων βιβλίων και να ενισχύσει τις παιδαγωγικές τους δεξιότητες για το περιβάλλον της μειονοτικής εκπαίδευσης.

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΩΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Προτεινόμενο εκπαιδευτικό υλικό για το νηπιαγωγείο, το δημοτικό και το γυμνάσιο