Ιστορία των θετικών επιστημών (Ανοικτό Μάθημα)

Ευθύμιος Ντάλλας

1. Προϊστορία
2. Η Αρχαία Ανατολή
3. Αρχαίοι Έλληνες Φυσικοί Φιλόσοφοι
4. Αριστοτέλης
5. Οι Επιστήμες στον Ελληνιστικό Κόσμο
6. Ρωμαϊκός Κόσμος, Άραβες Επιστήμονες και η Εποχή της Μετάφρασης
7. Το Μεσαιωνικό Πανεπιστήμιο
8. Η Επιστημονική Επανάσταση
9. Η Επιστημολογία από το 1500 έως το 1800
10. Η Επιστημονική Επανάσταση στη Χημεία
11. Η Γέννηση της Βιολογίας
12. Ο Ηλεκτρομαγνητισμός και η Θεωρία Πεδίου
13. Η Επιστημολογία από το 1800 έως το 1950
14. Η Θεωρία της Σχετικότητας
15. Η Κβαντική Φυσική
16. Η Μαθηματική Λογική
17. Η Επιστημολογία μετά το 1950

Στα μαθήματα καλύπτουμε ένα ευρύτατο χρονικό φάσμα της επιστήμης και παράλληλα μελετάμε τις φιλοσοφικές απόψεις για την επιστήμη. Ο σκοπός του μαθήματος δεν είναι η αποστήθηση όλων αυτών των πληροφοριών αλλά η κριτική και συγκριτική αντιμετώπισή τους.

Δεν υπάρχουν.

Τα παρακάτω αγγλικά συγγράματα προτείνονται για όσους θέλουν να μελετήσουν σε βάθος.

Ευρετήρια

• Alic, Margaret. Hypatia΄s Heritage: A History of Women in Science from Antiquity Through the Nineteenth Century. Beacon Press, 1986.
  Μια συλλογή σύντομων βιογραφιών, που παρουσιάζει με εξαιρετικές λεπτομέρειες τη γυναικεία συνεισφορά στην επιστήμη.
• Asimov, Isaac. Asimov΄s Biographical Dictionary of Science and Technology, second revised edition. Doubleday, 1982.
  Σύντομες βιογραφίες περισσότερων από χιλίων επιστημόνων από τους τελευταίους δύο αιώνες.
• Bynum, W. F., E, J. Browne, and Roy Porter. Dictionary of the History of Science. Princeton UP, 1984.
  Επτακόσια άρθρα με θέμα την ιστορία συγκεκρίμένων επιστημονικών ιδεών.
• Gillispie, Charles Coulston, ed. Dictionary of Scientific Biography. 16 volumes. Scribners, 1970-80.
  Το πιο πλήρες λεξικό για την ιστορία της επιστήμης.
• Olby, R. C., et al. Companion to the History of Modern Science. Routledge, 1990.
  Συλλογή 67 άρθρων για τη μεθοδολογία της ιστορίας της επιστήμης.

Γενικά

• Alioto, Anthony. A History of Western Science, 2nd ed. Prentice-Hall, 1992.
  Γενική κάλυψη της ιστορίας της επιστήμης με έμφαση στην επιστήμη ως μέσο γνώσης κι όχι ως σύνολο γνώσης.
• Asimov, Isaac. Asimov΄s Chronology of Science and Discovery, updated edition. Harper Collins, 1994.
  Η ιστορία των ανακαλύψεων και των εφευρέσεων, ενσωματωμένες στο κοινωνικό και πολιτιστικό τους πλαίσιο, ατο ευκολοδιάβαστο ύφος του συγγραφέα.
• Aveni, Antony Empires of Time, Basic Books, 1989.
  Βιβλίο που αναλύει τις έννοιες του χρόνου και του ημερολογίου σε πολλούς πολιτισμούς. Η διπλή ιδιότητα του συγγραφέα (αστρονόμος και ανθρωπολόγος) κάνει το ανάγνωσμα ιδιαίτερα συναρπαστικό.
• Kuhn, Thomas S. The Structure of Scientific Revolutions, 2nd ed. U. of Chicago Press, 1970.
  Σημαδιακό θεωρητικό έργο για την λειτουργία της επιστημονικής κοινότητας και την εξέλιξη των ιδεών.
• Marks, John M. Science and the Making of the Modern World. Heinemann, 1984.
  Πανεπιστημιακό εγχειρίδιο με έμφαση στην κοινωνική διάσταση των επιστημών, κυρίως μετά 1650.
• Mason, Stephen F. A History of the Sciences. MacMillan, 1962.
  Η ιστορία των επιστημών, με έμφαση στις θεωρίες τα δεδομένα και τα πειράματα. Η ευρεία κάλυψη αντισταθμίζει το βαρετό ύφος και την παλαιότητα της έκδοσης.
• Toulmin, Stephen, and June Goodfield. The Architecture of Matter. U of Chicago Press, 1982.
  Η ιστορία των ιδεών για την ύλη, από την αρχαία ελλάδα έως τον 20 αιώνα.
• Toulmin, Stephen, and June Goodfield. The Fabric of the Heavens. U of Chicago Press, 1982.
  Επιτομή της αστρονομίας, της φυσικής και των σχέσεών τους από του Βαβυλώνιους έως τον Νεύτωνα.

Η επιστήμη ως το 1500

• Crombie, A. C. The History of Science from Augustine to Galileo. Dover, 1996.
  Από τα σημαντικότερα έργα για τις επιστήμες του Μεσαίωνα (πρωτοεκδόθηκε το 1952) με ισχυρή έμφαση στις επιστημονικές ιδέες κι όχι στον κοινωνικό περίγυρο.
• Grant, Edward. Physical Science in the Middle Ages. Cambridge UP, 1978.
  Καλύπτει τις απαρχές της μεσαιωνικής επιστήμης και τις βασικές ιδέες της εποχής για την κίνηση των σωμάτων.
• Grant, Edward. The Foundations of Modern Science in the Middle Ages: Their Religious, Institutional, and Intellectual Contexts. Cambridge UP, 1996.
  Πιο εκτενές σύγγραμα, που αναλύει πώς οι αρχαιοελληνικές ιδέες ανακαλύφθηκαν και μεταμορφώθηκαν από τους λόγιους του μεσαίωνα.
• Lindberg, David. The Beginnings of Western Science. U. of Chicago Press, 1992.
  Πανεπιστημιακό σύγγραμα, η πιο εμπεριστατωμένη εισαγωγή στην ιστορία της επιστήμης του αρχαίου και μεσαιωνικού κόσμου.
• Lloyd, G. E. R. Early Greek Science: Thales to Aristotle and Greek Science After Aristotle. Norton, 1974 & 1975.
  Συνοπτική αλλά και ευρεία κάλυψη των αρχαιοελληνικών επιστημονικών ιδεών.
• Neugebauer, Otto. The Exact Sciences in Antiquity, 2nd ed. Dover, 1969.
  Από τις καλύτερες, παρότι πρωτοεκδόθηκε πριν 50 χρόνια, μελέτες για τις αρχαίες επιστήμες, και ειδικά για την βαβυλωνιακή και αιγυπτιακή συμβολή.

Η επιστήμη από το 1500 έως το 1800

• Cohen, I. Bernard. The Birth of a New Physics, revised edition. Norton, 1985.
  Οι ρίζες της κλασικής φυσικής στα έργα των Κοπέρνικου, Κέπλερ, Γαλλιλαίου, Λάιμπνιτζ, Νεύτωνα, χωρίς χρήση μαθηματικών.
• Crowe, Michael. Theories of the World from Antiquity to the Copernican Revolution. Dover, 1990.
  Παρουσίαση της λογικής και της κοσμολογίας των Αριστοτέλη, Πτολεμαίου, Κοπέρνικου, με αρκετή χρήση μαθηματικών.
• Dobbs, B. J. T., and Margaret Jacob. Newton and the Culture of Newtonianism. Humanities Press, 1995.
  Παρουσίαση των ιδεών του Νεύτωνα και της επίδραση τους στον πολιτισμό του 18ου αιώνα.
• Hall, A. Rupert. The Revolution in Science, 1500-1750, 3rd ed. Addison-Wesley, 1983.
  Πυκνογραμμένο βιβλίο για τις αρχές της σύγχρονης επιστήμης (πρωτοκυκλοφόρησε πριν 50 χρόνια), με έμφαση στις φυσικές επιστήμες και στις ιδέες.
• Hankins, Thomas L. Science in the Enlightenment. Cambridge UP, 1985.
  Παρουσίαση των επιστημονικών ιδεών της Αναγέννησης, οργανωμένη ανά τομέα.
• Merchant, Carolyn. The Death of Nature: Women, Ecology, and the Scientific Revolution. Harper, 1990.
  Ιδιαίτερη ανάλυση της επιστημονικής επανάστασης ως απαρχή της εκμετάλλευσης της φύσης και των γυναικών.
• Schiebinger, Londa. The Mind Has No Sex?: Women in the Origins of Modern Science. Harvard UP, 1989.
  Μελετά τον ρόλο των γυναικών στην επιστήμη του 17ου και 18ου αιώνα.
• Shapin, Steven. The Scientific Revolution. U. of Chicago Press, 1998.
  Κοινωνική ανάλυση της επιστημονικής επανάστασης με επιχειρήματα ότι δεν υπήρξε στην πραγματικότητα.

Η επιστήμη μετά το 1800

• Brock, William H. The Norton History of Chemistry. Norton, 1993.
  Η καλύτερη ιστορία της χημείας για μη ειδικούς.
• Cassidy, David. Einstein and Our World. Humanities Press, 1995.
  Μη-τεχνική παρουσίαση των ιδεών του Αινστάιν και της επίδρασής τους στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα.
• Cline, Barbara Lovett. Men Who Made a New Physics: Physicists and Quantum Theory. U. of Chicago Press, 1987.
  Βιογραφίες των πρωτοπόρων της φυσικής του 20ου αιώνα.
• Crowe, Michael J. Modern Theories of the Universe from Herschel to Hubble. Dover, 1994.
  Επιστημονική, ιστορική και φιλοσοφική εισαγωγή στην σύγχρονη αστρονομία και κοσμολογία.
• Harman, P. M. Energy, Force, and Matter: The Conceptual Development of Nineteenth Century Physics. Cambridge UP, 1982.
  Σύνοπτική αλλά εξαιρετική παρουσίαση μιας καθοριστικής εποχής στην ιστορία της φυσικής.
• Knight, David. Ideas in Chemistry. Rutgers UP, 1992.
  Η εξέλιξη της χημείας από τη μεσαιωνική αλχημεία, στην επανάσταση του 18ου και 19ου αιώνα, έως τη σημερινή πρακτική της εφαρμογή.
• North, John D. The Norton History of Astronomy and Cosmology. Norton, 1995.
  Πλήρης εισαγωγή στην ιστορία της αστρονομίας και της κοσμολογίας, με αναφορές για αρχαίους και μη-δυτικούς πολιτισμούς.
• Nye, Mary Jo. Before Big Science: The Pursuit of Modern Chemistry and Physics, 1800-1940. Twayne, 1996.
  Συγκριτική παρουσίαση της εξέλιξης της φυσικής και της χημείας.