Περιγραφή
Πρόκειται για μάθημα εμβάθυνσης. Η σειρά των συναντήσεων έχει ως σκοπό τη μελέτη του φαινομένου του προσκυνήματος και της ίδρυσης μεγάλων προσκυνηματικών κέντρων προς τιμήν μαρτύρων και αγίων από τον 4ο έως τον 11ο αιώνα. Θα γίνει εμβάθυνση σε βίους αγίων, όπως ο Μηνάς, η Θέκλα, ο Ιωάννης ο Θεολόγος, η Θεοδώρα και ο Δημήτριος, καθώς και στα συγκροτήματα των προσκυνημάτων τους στη λίμνη Μαρεώτιδα κοντά στην Αλεξάνδρεια, τη Σελεύκεια, την Έφεσο και τη Θεσσαλονίκη, αντιστοίχως. Η ίδρυση της εκκλησίας-μαρτυρίου, με βάση τα πρότυπα των Αγίων Τόπων, η εξέλιξη της τιμής προς τους μάρτυρες, ο διάκοσμος των προσκυνημάτων, οι ευλογίες και τα φυλαχτά που έφεραν μαζί τους οι προσκυνητές, οι ταξιδιωτικές αναμνήσεις επιφανών προσκυνητών, όπως η Εγερία, οι συλλογές των θαυμάτων και οι εγκωμιαστικοί λόγοι, είναι ορισμένα από τα θέματα που θα εξεταστούν.
Στόχοι
Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου οι φοιτητές θα συνεξετάσουν αγιολογικά κείμενα και αρχαιολογικά ευρήματα από μεγάλα προσκυνήματα της Ύστερης Αρχαιότητας και του Βυζαντίου. Στο τέλος του εξαμήνου θα είναι σε θέση να αναλύουν ορισμένα από τα μεγάλα χριστιανικά πρσοκυνήματα της Μεσογείου και να ερευνούν, με βάση συγκεκριμένη μέθοδο, το ρόλο της ανάπτυξης της τιμής προς τους αγίους και των προσκυνημάτων τους.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το περιεχόμενο των συναντήσεων δίνεται στην Agenda με χρονολογική σειρά.
Εκπαιδευτικές Δραστηριότητες
Η εκδρομή στη Θεσσαλονίκη, το Σαββατοκύριακο 25-26 Νοεμβρίου, θα αποτελέσει την μοναδική ευκαιρία της επί τόπου εξέτασης των συγκροτημάτων του αγίου Δημητρίου και της αγίας Θεοδώρας και της μελέτης των σχετικών ευρημάτων στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού.
Βοηθήματα
Προτείνονται δύο βιβλία:
1. Μέντζος Α., Τα ψηφιδωτά της ανοικοδόμησης του ναού του Αγίου Δημητρίου στον 7ο αι. μ.Χ., Θεσσαλονίκη: Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών, 2010
2. Brown P., Η κοινωνία και το άγιο στην Ύστερη Αρχαιότητα, Αθήνα 2000
Βασική βιβλιογραφία για περαιτέρω διάβασμα:
Grabar A., Martyrium. Recherches sur le culte des reliques et l'art chretien antique, τόμ. I-II, Paris 1946
Hunt E.D., Holy Land Pilgrimage in the Later Roman Empire, AD 312-460, Oxford 1982
Vikan G., Byzantine Pilgrimage Art, Washington D.C. 1982
Τρόποι αξιολόγησης / εξέτασης
Από τη 2η έως και την 10η συνάντηση οι φοιτητές καλούνται να γράψουν την περίληψη του κύριου προς μελέτη άρθρου ή την εργασία που κάθε φορά θα τους δίνεται, την οποία θα στέλνουν στον διδάσκοντα μέχρι την ημέρα πριν από το μάθημα στις 13.00' μέσω e-mail (iovaralis@uth.gr). Συνολικά θα πρέπει να παραδώσουν κατά τη διάρκεια του εξαμήνου τρεις (3) περιλήψεις, οι οποίες θα βαθμολογηθούν (25% του τελικού βαθμού).
Η παρουσίαση των εργασιών θα γίνει με μορφή ανακοίνωσης μέσα στην αίθουσα υπό μορφή μικρού συνεδρίου στις δύο τελευταίες συναντήσεις. Το κείμενο της παρουσίασης θα πρέπει να είναι έως 3 σελίδες (συνολικής διάκρειας 10') και να συνοδεύεται από powerpoint. Η βαθμολογία της παρουσίασης θα καλύπτει το 25% του τελικού βαθμού.
Το κείμενο της τελικής εργασίας δεν θα ξεπερνά τις 10 σελίδες (σε Times New Roman, 12 στιγμές το κείμενο και 10 στιγμές οι υποσημειώσεις), συμπεριλαμβανομένης της βιβλιογραφίας. Η εργασία μπορεί να συνοδεύεται από πίνακες με εικόνες (που δεν θα ξεπερνούν τις 2-3 σελίδες). Η τελική εργασία θα δίνει το 50% του τελικού βαθμού.
