Περιγραφή
Η κοσμική και η εκκλησιαστική αρχιτεκτονική των διάδοχων κρατών της Βυζαντινής αυτοκρατορίας στο διάστημα από το 1204 ως το 1453 θα αποτελέσει το αντικείμενο του μαθήματος. Στα αρχοντικά, τα μοναστήρια και τις εκκλησίες των ηγεμονιών αυτών αντανακλώνται συχνά τόσο το ψηλό επίπεδο της οικοδομικής τέχνης των μαϊστόρων όσο και οι φιλοδοξίες των χορηγών για κοινωνική ανάδειξη και μεταθανάτια λύτρωση. Στα μαθήματα θα εξεταστούν τα παλάτια και οι οικίες των κυριότερων πόλεων της αυτοκρατορίας, η μοναστηριακή αρχιτεκτονική, καθώς και η τυπολογία της κάτοψης και η οικοδομική τεχνική των ναών, που θα μελετηθούν στην κατά περιοχές συνάφειά τους (Κωνσταντινούπολη, Θράκη, Μικρά Ασία και νησια του Βορείου Αιγαίου, Θεσσαλονίκη και Μακεδονία, Ήπειρος και Θεσσαλία, Πελοπόννησος και Σερβία).
Στόχοι
Οι στόχοι του καταστατικού αυτού μαθήματος, που απευθύνεται σε προπτυχιακούς φοιτητές από το 2ο έτος και άνω, είναι οι εξής:
1. Η κατανόηση των ιστορικών συνθηκών μέσα στις οποίες δημιουργήθηκε η μνημειακή αρχιτεκτονική της εποχής των Παλαιολόγων.
2. Η αναγνώριση και περιγραφή των ιδιαίτερων μορφών της υστεροβυζαντινής αρχιτεκτονικής, τόσο της κοσμικής όσο και της θρησκευτικής.
3. Η διάκριση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της ναοδομίας μέσα στα όρια των επικρατειών των διάδοχων ηγεμονιών της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
4. Η αναγνώριση των χαρακτηριστικών της οχυρωματικής και της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής των Λατίνων κατακτητών μετά το 1204.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το περιεχόμενο του μαθήματος δίνεται ανάλογα με τις ημερομηνίες των μαθημάτων στην Agenda (ημερολόγιο) και στις παρουσιάσεις σε powerpoint που είναι ανηρτημένες στα Έγγραφα.
Εκπαιδευτικές Δραστηριότητες
Εκτός από τις διαλέξεις του διδάσκοντος στην αίθουσα (κάθε Πέμπτη 12.00'-15.00' στην αίθουσα Θ), θα γίνει εκπαιδευτικός περίπατος στην Επισκοπή του Άνω Βόλου (Σάββατο 13 Μαϊου). Θα καταβληθεί προσπάθεια οργάνωσης διήμερης εκπαιδευτικής εκδρομής στην Άρτα για ξενάγηση στα μνημεία της πόλης και της περιφέρειάς της (Δευτέρα και Τρίτη 29-30 Μαϊου).
Βοηθήματα
Τα βασικά βιβλία που προτείνονται για μελέτη είναι τα εξής:
R. Krautheimer, Παλαιοχριστιανική και Βυζαντινή Αρχιτεκτονική (ελλ. μετφ.), Αθήνα 1991, 509-552 και
Χ. Μπούρας, Βυζαντινή και μεταβυζαντινή αρχιτεκτονική στην Ελλάδα, Αθήνα 2001, 163-234.
Τρόποι αξιολόγησης / εξέτασης
Η εξέταση θα είναι γραπτή στο τέλος του εξαμήνου. Δεν προβλέπονται απαλλακτικές εργασίες. Η συμμετοχή στις εκπαιδευτικές εκδρομές είναι προαιρετική, αλλά επιβάλλεται η συμμετοχή όσων ενδιαφέρονται ειδικά για τη Βυζαντινή αρχαιολογία και τέχνη.
