Περιγραφή
Οι πόλεις-λιμάνια της ύστερης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αποτέλεσαν προνομιακά εργαστήρια μιας «κοσμοπολίτικης» πολυεθνοτικής συνύπαρξης, αλλά ταυτόχρονα και κατεξοχήν πεδία διαπάλης αντιμαχόμενων εθνικισμών. Το μάθημα αυτό επιχειρεί να συνδέσει τα παραπάνω «αντιφατικά» ιστορικά φαινόμενα προσεγγίζοντάς τα «από τα μέσα» και «από τα κάτω» και εστιάζοντας στους εβραίους, ελληνορθόδοξους και μουσουλμάνους οθωμανούς Θεσσαλονικείς και στις μεταξύ τους σχέσεις. Τί σήμαινε να ζουν διαφορετικοί εθνοτικοί πληθυσμοί σε μια πόλη στην οποία όλοι είχαν μερίδιο καθότι γηγενείς; Θέματα που θα εξεταστούν:
- οι διαφορετικές μορφές εξευρωπαϊσμού των εθνοθρησκευτικών κοινοτήτων
- η ανάδυση της νεωτερικής πόλης και οι πολλαπλές όψεις της αστικής κοινωνικότητας
- η διαμόρφωση νέων ταξικών και έμφυλων σχέσεων
- η εμφάνιση κοινών αλλά και αντιμαχόμενων ιδεολογιών
- οι επιπτώσεις όλων των παραπάνω στη συγκρότηση των επιμέρους εθνοθρησκευτικών ταυτοτήτων και των τοπικών εθνοτικών ισορροπιών
- Τέλος, θα αναλυθούν οι τρόποι που η Επανάσταση των Νεότουρκων και οι Βαλκανικοί Πόλεμοι του 1912-1913 κλόνισαν τις εθνοτικές ιεραρχίες και συνέβαλαν σε έναν ευρύ μετασχηματισμό των έμφυλων, ταξικών και εθνοτικών ταυτοτήτων των Εβραίων, Ελληνορθόδοξων και Μουσουλμάνων της Θεσσαλονίκης.
Το μάθημα θα εστιάσει στα βασικά ιστορικά φαινόμενα, στις σημαίνουσες ιστοριογραφικές προσεγγίσεις, στις κύριες αναλυτικές κατηγορίες και σε μια εκτεταμένη ανάγνωση ενός πλήθους πηγών.
