Φύλο και Ιστορία

Ανδρονίκη Διαλέτη

• Εισαγωγή: μελετώντας την ιστορία των γυναικών και του φύλου στην πρώιμη νεότερη Ευρώπη (15ος-18ος αι.).
• Κατασκευάζοντας το φύλο και το σώμα: θεολογικός και επιστημονικός λόγος.
• Το πατριαρχικό ιδεώδες: θείος και ανθρώπινος νόμος.
• Έμφυλες ταυτότητες και κύκλοι ζωής: κανονιστικός λόγος και καθημερινές πρακτικές.
• Ο έμφυλος κόσμος της εργασίας (και της φτώχιας).
• Φύλο, θρησκευτικότητα και Eκκλησία.
• Αναμορφώνοντας την παρεκκλίνουσα συμπεριφορά: το παράδειγμα της μαγείας και της σεξουαλικής παραβατικότητας.
• Οι γυναίκες ως πολιτισμικοί φορείς και η ανάδυση ενός εναλλακτικού λόγου.
• Υπήρξε Γαλλική Επανάσταση για τις γυναίκες; Έμφυλες διαστάσεις της ιδιότητας του πολίτη κατά τον 18ο αιώνα. 

Εξοικείωση με το φύλο ως κατηγορία ιστορικής ανάλυσης· εμπλουτισμός των γνώσεων σχετικά με τις θεμελιώδεις ιστορικές διαδικασίες της πρώιμης νεοτερικότητας· κατανόηση της ιστορικότητας των έμφυλων σχέσεων· γνωριμία με τις βασικές ιστοριογραφικές προσεγγίσεις και προβληματοποίηση των σχετικών εννοιών και ερμηνευτικών εργαλείων· άντληση συμπερασμάτων μέσω συγκρίσεων· αναθεώρηση παραδεδομένων αντιλήψεων και αναγνώριση της πολυπλοκότητας στην παραγωγή της ιστορικής γνώσης.

Το μάθημα απευθύνεται στους φοιτητές του τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Δεν υπάρχουν.

Γενική Βιβλιογραφία:

• Ολουεν Χάφτον, Ιστορία των γυναικών στην Ευρώπη (1500-1800), μτφρ. Ειρήνη Χρυσοχόου,  Νεφέλη, Αθήνα 2003.
• Ανδρονίκη Διαλέτη, «Αναζητώντας το γυναικείο υποκείμενο στην πρώιμη νεότερη Ευρώπη: πρόσφατες ιστοριογραφικές κατευθύνσεις», Τα Ιστορικά, 58 (2013), σ. 107-130.
• Merry Wiesner-Hanks, Women and Gender in Early Modern Europe, Cambridge University Press, Cambridge 2008.
• Marianna Muravyeva - Raisa Maria Toivo (επιμ.), Gender in Late Medieval and Early Modern Europe, Routledge, Νέα Υόρκη 2012.
• Natalie Zemon Davis - Arlette Farge (επιμ.), A History of Women in the West: Renaissance and Enlightened Paradoxes, Harvard University Press, Cambridge, Mass. 1993.
• Margaret King, Women of the Renaissance, University of Chicago Press, Σικάγο 1991.

Βιβλιογραφία ανά ενότητα:

              Ενότητα 1η

• Έφη Αβδελά-Αγγέλικα Ψαρρά (επιμ.), Σιωπηρές ιστορίες: γυναίκες και φύλο στην ιστορική αφήγηση, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1997.
• Ανδρονίκη Διαλέτη, «Αναζητώντας το γυναικείο υποκείμενο στην πρώιμη νεότερη Ευρώπη: πρόσφατες ιστοριογραφικές κατευθύνσεις», Τα Ιστορικά, 58 (2013), σ. 107-130.
• Joan Kelly, “Did Women Have a Renaissance?”, στο Renate Bridenthal - Claudia Koonz (επιμ.), Becoming Visible: Women in European History, Houghton Mifflin, Βοστώνη 1977, σ. 137-154.
• Merry Wiesner-Hanks, “Do Women Need the Renaissance?”, Gender and History, 20/3 (2008), σ. 539-557.
• Ulinka Rublack, “Meanings of Gender in Early Modern German History”, στο της ίδιας (επιμ.), Gender in Early Modern German History, Cambridge University Press, Cambridge 2002, σ. 1-18.
• Karen Harvey, “The History of Masculinity, circa 1650-1800”, Journal of British Studies, 44 (2005), σ. 296-311.

              Ενότητα 2^η

• Thomas Laqueur, Κατασκευάζοντας το φύλο: σώμα και κοινωνικό φύλο από τους αρχαίους Έλληνες έως τον Φρόιντ, μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου, Πολύτροπον, Αθήνα 2003.
• Patricia Crawford, «Η σεξουαλική γνώση στην Αγγλία, 1500-1750», στο Roy Porter-Mikulas Teich (επιμ.), Σεξουαλικότητα, γνώση και επιστήμη: ιστορία στάσεων και αντιλήψεων για τη σεξουαλικότητα, μτφρ. Ελένη Παγκάλια, Πολύτροπον, Αθήνα 2008, σ. 83-104.
• Katharine Park, The Secrets of Women: Gender, Generation, and the Origins of Human Dissection, Zone Books, Νέα Υόρκη 2006.
• Merry Wiesner Hanks, Christianity and Sexuality in the Early Modern World: Regulating Desire, Reforming Practice, Routledge, Λονδίνο 1999.
• Ian Maclean, The Renaissance Notion of Woman: A Study in the Fortunes of Scholasticism and Medical Science in European Intellectual Life, Cambridge University Press, Cambridge 1983.
• Barbara Duden, Disembodying Women: Perspectives on Pregnancy and the Unborn, Harvard University Press, Cambridge Mass. 1993.

             Ενότητα 3^η

• Lyndal Roper, The Holy Household: Women and Morals in Reformation Augsburg, Clarendon Press, Οξφόρδη 1989.
• Julie Hardwick, The Practice of Patriarchy: Gender and the Politics of Household Authority in Early Modern France, Pennsylvania State University Press, University Park, Pa. 1998.
• Anthony Fletcher, Gender, Sex and Subordination in England, 1500-1800, Yale University Press, New Haven 1995.
• Laura Gowing, Domestic Dangers: Women, Words and Sex in Early Modern London, Clarendon Press, Οξφόρδη 1996.
• Androniki Dialeti, «From Women’s Oppression to Male Anxiety: The Concept of ‘Patriarchy’ in the Historiography of Early Modern Europe», στο Marianna Muravyeva – Raisa Maria Toivo (επιμ.), Gender in Late Medieval and Early Modern Europe, Routledge, Νέα Υόρκη 2012, σ. 19-36.

              Ενότητα 4^η

• Γιώργος Πλακωτός, «Η ιερή εξέταση στη Βενετία: απόκλιση, συμμόρφωση και φύλο (16ος-17ος αιώνας)», Τα Ιστορικά, 46 (2007), σ. 89-128.
• Alexandra Shepard, Meanings of Manhood in Early Modern England, Oxford University Press, Οξφόρδη 2003.
• Joanne Ferraro, Marriage Wars in Late Renaissance Venice, Oxford University Press, Οξφόρδη 2001.
• Laura Gowing, Common Bodies: Women, Touch and Power in Seventeenth-Century England, Yale University Press, New Haven 2003.
• Sandra Cavallo, Artisans of the Body in Early Modern Italy: Identities, Families and Masculinities, Manchester University Press, Manchester 2007.

              Ενότητα 5^η

• Monica Chojnacka, Working Women of Early Modern Venice, Johns Hopkins University Press, Βαλτιμόρη 2001.
• Merry Wiesner, Working Women in Renaissance Germany, Rutgers University Press, New Brunswick, N.J. 1986.
• Judith Bennett, Ale, Beer, and Brewsters in England: Women’s Work in a Changing World, 1300 to 1600, Oxford University Press, Νέα Υόρκη 1996.
• Susan Broomhall, Women’s Medical Work in Early Modern France, Manchester University Press, Manchester 2011.
• Tim Reinke-Williams, Women, Work and Sociability in Early Modern London, Palgrave Macmillan, Basingstoke 2014.
• Robert Jütte, Poverty and Deviance in Early Modern Europe, Cambridge University Press, Cambridge 1994.
• Nicholas Terpstra, Cultures of Charity: Women, Politics and the Reformation of Poor Relief in Renaissance Italy, Harvard University Press, Cambridge Mass. 2013.

             Ενότητα 6^η

• Anne Jacobson Schutte, Aspiring Saints: Pretense of Holiness, Inquisition, and Gender in the Republic of Venice, 1618-1750, Johns Hopkins University Press, Βαλτιμόρη 2001.
• Mary Laven, Virgins of Venice: Enclosed Lives and Broken Vows in the Renaissance Convent, Viking, Λονδίνο 2002.
• Stephen Haliczer, Between Exaltation and Infamy: Female Mystics in the Golden Age of Spain, Oxford University Press, Νέα Υόρκη 2002.
• Mary Elizabeth Perry, The Handless Maiden: Moriscos and the Politics of Religion in Early Modern Spain, Princeton University Press, Πρίνστον 2005.
• Scott Hendrix-Susan Karant-Nunn (επιμ.), Masculinity in the Reformation Era, Truman State University Press, Kirksville, Mo. 2008.

             Ενότητα 7^η

• Diane Purkiss, The Witch in History: Early Modern and Twentieth-Century Representations, Routledge, Λονδίνο 1996.
• Alison Rowlands (επιμ.), Witchcraft and Masculinities in Early Modern Europe, Palgrave Macmillan, Basingstoke 2009.
• Lyndal Roper, Oedipus and the Devil: Witchcraft, Sexuality and Religion in Early Modern Europe, Routledge, Λονδίνο 1994.
• Joanne Ferraro, Nefarious Crimes, Contested Justice: Illicit Sex and Infanticide in the Republic of Venice, 1557-1789, Johns Hopkins University Press, Βαλτιμόρη 2008.
• Sherrill Cohen, The Evolution of Women’s Asylums since 1500: from Refuges for Ex-prostitutes to Shelters for Battered Women, Oxford University Press, Οξφόρδη 1992.
• Michael Rocke, Forbidden Friendships: Homosexuality and Male Culture in Renaissance Florence, Oxford University Press, Νέα Υόρκη 1998.

             Ενότητα 8^η

• Virginia Cox, Women’s Writing in Italy, 1400-1650, Johns Hopkins University Press, Βαλτιμόρη 2008.
• Sarah Gwyneth Ross, The Birth of Feminism: Woman as Intellect in Renaissance Italy and England, Harvard University Press, Cambridge, Mass. 2009.
• Margaret Rosenthal, The Honest Courtesan: Veronica Franco, Citizen and Writer in Sixteenth-Century Venice, University of Chicago Press, Σικάγο 1992.
• Constance Jordan, Renaissance Feminism: Literary Texts and Political Models, Cornell University Press, Ithaca 1990.
• Edith Snook, Women, Reading, and the Cultural Politics of Early Modern England, Ashgate, Aldershot 2005.
• Sheryl E. Reiss-David G. Wilkins (επιμ.), Beyond Isabella: Secular Women Patrons of Art in Renaissance Italy, Truman State University Press, Kirksville Mo. 2001.

              Ενότητα 9^η

• Ελένη Βαρίκα, «‘Αχ, γιατί να γεννηθώ με διαφορετικό πρόσωπο;’ Η σωματική διαφορά στη Γαλλική Επανάσταση», στο της ίδιας, Με διαφορετικό πρόσωπο: φύλο, διαφορά και οικουμενικότητα, Κατάρτι, Αθήνα 2000, σ. 57-83.
• Ελένη Βαρίκα-Κωστούλα Σκλαβενίτη (επιμ.), Η εξέγερση αρχίζει από παλιά: σελίδες από τα πρώτα βήματα του γυναικείου κινήματος, Εκδοτική Ομάδα Γυναικών, Αθήνα 1981.
• Sara Melzer-Leslie Rabine (επιμ.), Rebel Daughters: Women and the French Revolution, Oxford University Press, Νέα Υόρκη 1991.
• Karen Offen, European Feminisms, 1700-1950: A Political History, Stanford University Press, Stanford 2000.
• Joan Wallach Scott, Only Paradoxes to Offer: French Feminists and the Rights of Man, Harvard University Press, Cambridge Mass. 1996.