Διδάσκοντες
Αλέξανδρος Μαζαράκης-Αινιάν, Αντίκλεια Μουνδρέα Αγραφιώτη, Γιάννης Βαραλής, Γιάννης Λώλος.
Περιεχόμενο μαθήματος
1) Εισαγωγή στην Ανασκαφική
2) Η Προϊστορική Ανασκαφή
3) Η Κλασική Ανασκαφή 1
4) Η Κλασική Ανασκαφή 2
5) Η Βυζαντινή και Μεσαιωνική Ανασκαφή 1
6) Η Βυζαντινή και Μεσαιωνική Ανασκαφή 2
7) Οι Επιφανειακές Έρευνες
Μαθησιακοί στόχοι
Η εκπαίδευση των φοιτήτων/τριών στις βασικές μεθόδους και τεχνικές επιφανειακών ερευνών, προϊστορικών, κλασικών, βυζαντινών και μεσαιωνικών ανασκαφών.
Προαπαιτούμενα
Δεν υπάρχουν
Βιβλιογραφία
Προτεινόμενα συγγράμματα
* Renfrew, C., Bahn, P.: Αρχαιολογία. Θεωρίες, μεθοδολογία και πρακτικές εφαρμογές, Καρδαμίτσα, Αθήνα 2001
* Σακκελαράκης, Γ.: Ανασκάπτοντας το παρελθόν, Ίκαρος, Αθήνα 2006
* Χουρμουζιάδης, Γ.: Λόγια από χώμα, Νησίδες, Θεσσαλονίκη 2000
Συμπληρωματική Βιβλιογραφία
* Π. Θέμελης, Εγχειρίδιο ανασκαφικής τεχνικής, Ρέθυμνο 1985 (πανεπιστημιακές παραδόσεις).
* Δ. Χατζή-Βαλλιάνου, Συντήρηση μνημείων - Τεχνικές ανασκαφών, Βώροι 1985 (εκδ. ΥΠ.ΠΟ.).
Βιβλιογραφία από τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Περιοδικά
The Journal of Field Archaeology is published for professionals concerned with the interpretation of the archaeological record around the world. In addition to articles containing analyses of archaeological data from excavations, surveys, and laboratory research, the JFA publishes articles about archaeological heritage and ethics and the history of archaeology, technical and methodological studies, and book reviews.
Αλς : περιοδική έκδοση της Εταιρείας Στήριξης Σπουδών Προϊστορικής Θήρας Αθήνα : Εταιρεία Στήριξης Σπουδών Προϊστορικής Θήρας , 2003-
Βιβλία
(με έντονα γράμματα ο αριθμός ταξινόμησης στη βιβλιοθήκη του Π.Θ.)
Bahn Paul (ed.) 1999. The Cambridge illustrated history of archaeology. Cambridge University Press. Cambridge, New York . [930.1, 21].
Barker Philip 1982 Techniques of archaeological excavation . Batsford. London. 930.102 83.
Binford Lewis R. 1988. In pursuit of the past : decoding the archaeological record . Thames and Hudson, New York : 930.1, 21 ].
Bintliff John ( επιμ.) 2004 A companion to archaeology. Blackwell, Oxford :. 930.1, 21.
Hodder Ian (et al.) 1995. Interpreting archaeology : finding meaning in the past . Routledge. London, New York . 930.1, 21 εκδ.
Hodder Ian 1995 Theory and practice in archaeology. Routledge. London , New York. 930.1, 21.
Renfrew Colin & Bahn Paul. 2001 Αρχαιολογία. Θεωρίες, μεθοδολογία και πρακτικές εφαρμογές. Εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα
Sease Catherine 1987. A conservation manual for the field archaeologist. / Los Angeles : Institute of Archaeology : University of California, 930.102 8, 22.
Βασικά εγχειρίδια μεσαιωνικής αρχαιολογίας:
- De Bouard, M. (1975). Manuel d’archéologie médiévale. De la fouille à l’histoire, Paris
- Gerrard Chr. (2003), Medieval Archaeology: Understanding Traditions and Contemporary Approaches, London
Για την ελληνική βιβλιογραφία, έρευνα και πανεπιστημιακή διδασκαλία, βασικά υπήρξαν τα εξής έργα, που υπάρχουν στην Κεντρική μας Βιβλιοθήκη:
- Σωτηρίου Γ. (1942), Χριστιανική και βυζαντινή αρχαιολογία. Α. Χριστιανικά κοιμητήρια, Εκκλησιαστική Αρχιτεκτονική, Αθήναι
- Delvoye Ch. (1975, 1988, 2η έκδ.). Βυζαντινή τέχνη, Αθήνα
Για την εκκλησιαστική αρχαιολογία, ιδιαίτερα ενδιαφέρων είναι ο εξής τόμος:
- Addyman P., Morris R., επιμ. (1976). The Archeological Study of Churches, CBA Research Report No. 13, London
Για την αρχαιολογία του «κτιστού τοίχου», βλ.
- Journot F., «L’archéologie du bâti», στο: Bessac J.-Fr. κ. άλ. (1999). La construction en pierre, Paris, 133-162
- Dinkel R. (1997). L'Encyclopédie du patrimoine (Monuments historiques, Patrimoine bâti et naturel - Protection, restauration, réglementation. Doctrines - techniques - pratiques), Paris
Για τις οχυρώσεις, δες τα εξής έργα για τα παραδείγματα που σχολιάστηκαν στο μάθημα:
- Βελένης Γ. (1998). Τα τείχη της Θεσσαλονίκης, από τον Κάσσανδρο ως τον Ηράκλειο, Θεσσαλονίκη
- Τσουρής Κ. (1989). «Νέα ευρήματα από το Διδυμότειχο», Αρχαιολογικά Ανάλεκτα εξ Αθηνών 22, 89-110
- Τσουρής Κ. (1983). «Η βυζαντινή οχύρωση των Ιωαννίνων», Ηπειρωτικά Χρονικά 25, 133-157
- Κωνστάντιος Δ. (1997). Το Κάστρο των Ιωαννίνων, Αθήνα
Για την ταφική αρχαιολογία, σημαντικά είναι τα εξής έργα:
- Μαρκή E. (2006). Η νεκρόπολη της Θεσσαλονίκης στους υστερορρωμαϊκούς και παλαιοχριστιανικούς χρόνους (μέσα του 3ου έως μέσα του 8ου αι. μ.Χ.), Αθήνα
- Brink L., Green D. επιμ. (2008). Commemorating the Dead. Texts and Artifacts in Context : Studies of Roman, Jewish, and Christian Burials, Berlin
Για την αρχαιολογία γενικά, βλ.
- Renfrew C., Bahn P. (2011, 2η έκδ.). Αρχαιολογία. Θεωρίες, μεθοδολογία και πρακτικές εφαρμογές, Αθήνα
- Bintliff J., επιμ. (2004). A Companion to Archaeology, Malden, Oxford
- TriggerBr. (2005), Μια ιστορία της αρχαιολογικής σκέψης, Αθήνα
Για τα παραδείγματα αρχαιολογικών χώρων που σχολιάζονται στο μάθημα, βλ.
- Ousterhout R., Γουρίδης Α. (1991). «Ένα βυζαντινό κτίριο δίπλα στον Άγιο Αθανάσιο Διδυμοτείχου», Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη5, 515-525
- Πάλλας Δ., «Ανασκαφικαί έρευναι εν Λεχαίω», Πρακτικά της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας 1965, 157-166
- Henrotay D. κ.άλ. (2008). Carnet no La villa romaine de Malagne à Jemelle, Namur
- Henrotay D., Warzée (2012). Carnet n° 98. Arlon la gallo-romaine, Namur
- Σπήλαιο Ανδρίτσας – Μοιραίο καταφύγιο, κατάλογος έκθεσης (25 Σεπτεμβρίου – 15 Νοεμβρίου 2005), Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αθήνα 2005