Περιεχόμενο μαθήματος (Syllabus)
ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ, ΑΘΗΝΑ 2015
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Καθώς η νέα οικονομική συνθήκη συνεχίζει να εξαιρεί μέρος των κατοίκων της Αθήνας από την δυνατότητα της εργασίας, της στέγασης, ή την πρόσβαση στους θεσμούς πρόνοιας, ή ίδια η πόλη, και οδημόσιός της χώρος, μετατρέπεται σε υποδοχέα της αποστέρησης και της απόρριψης. Για το λόγο αυτό ο αστικός χώρος ανάμεσα στη θέσμιση και την ιδιωτική περιχαράκωση, αποκτά την αναπάντεχη ιδιότητα της αναγκαστικής υποδοχής των εξαιρεμένων. Αυτοί δεν είναι μόνο τα παθητικά υποκείμενα της απόρριψης αλλά γίνονται συν τω χρόνω συντελεστές της αστικής ζωής, με όρους παντελούς αποστέρησης δικαιωμάτων αλλά και όρους επιμονής της ζωής. Πρόκειται για τη νέα βιοπολιτική συνθήκη της πόλης της Αθήνας.
Ταυτόχρονα, νέες μορφές συλλογικότητας και οργάνωσης της ζωής εμφανίζονται στον κόσμο της πόλης, παράλληλες με την θεσμική ζωή, συχνά άρρητες και υπόγειες, άλλοτε απογυμνωμένες και κυνικά διακριτές. Αυτές οι μορφές οργάνωσης της ζωής γύρω από την αποστέρηση και την εξαίρεση συνέχονται από ένα πρόταγμα αλληλεγγύης τόσο παλιό όσο είναι οι ιδέες της γαλλικής επανάστασης για την ισότητα και την αδελφοσύνη.
Το εργαστήριο ενδιαφέρεται να φωτίσει τις ενέργειες αλληλεγγύης, μέσα σε ένα πολύπλοκο ιστό επιτελέσεων που επεκτείνεται από ριζοσπαστικά πολιτικά προγράμματα, ως την ιδρυματική φιλανθρωπία αλλά και την αφυπνισμένη αυτο-οργάνωση των ίδιων των υποκειμένων της αποστέρησης και της εξαίρεσης. Το ενδιαφέρον εστιάζεται στην περιγραφή δημόσιων/ κοινών επιτελέσεων της καθημερινής ζωής υπό συνθήκες αποστέρησης, όπως είναι η πόση κι η διατροφή, η υγιεινή, η διανυκτέρευση, ο ύπνος, το μοίρασμα.Αυτά είναι μερικά από τα υπό ερώτηση ενεργήματα της ενδοαστικής, δημόσιας, εξαιρεμένης ζωής.
Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Το εργαστήριο για την «Αστική Αλληλεγγύη» προσεγγίζει το θέμα με τρεις τρόπους:
- Ανάγνωση και περιγραφή της αστικής συνθήκης των εξαιρεμένων, με την ενεργό παρουσία στο χώρο και την καταγραφή αλλά και μια σχεσιακή προσέγγιση, με την ζωντανή επικοινωνία των αστικών υποκειμένων, ερευνητών, ακτιβιστών και εξαιρουμένων.Έρευνα για τις υπάρχουσες αστικές υποδομές των κοινών, το νερό, την τροφή, την δυνατότητα διαμονής.
- Θεωρητική, ιστορική προσέγγιση των ζητημάτων της αλληλεγγύης, της εξαίρεσης, της αποστέρησης, των στρατηγικών των κοινών (commons) στον αστικόχώρο. Κριτικές αναγνώσεις και παρουσιάσεις κειμένων.
- Αναζητούνται τρόποι υπαινικτικών παρεμβάσεων μικρής κλίμακας στον δημόσιο χώρο, με ένα στοιχειώδες πρόγραμμα αναφοράς στην αστική αλληλεγγύη και απεύθυνσης στα εξαιρεμένα υποκείμενα της πόλης. Τα ενεργήματα και οι πρακτικές διαμονής (διατροφή, υγιεινή, διημέρευση, προστασία από τις καιρικές συνθήκες και την αυτοέκθεση) αντιστοιχίζονται σε αστικούς τύπους υποδοχής των ενεργημάτων, δόκιμους ή μή (η δημόσια βρύση, το κάθισμα, ο στοιχειώδης χώρος υποδοχής διημέρευσης) αλλά και σε κοινές επιτελέσεις (κοινή κουζίνα, ανοικτή περίθαλψη, από-απομόνωση των εξαιρεμένων.
ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Σε πρώτη φάση η θεωρητική παρουσίαση και προσέγγιση του ζητήματος της αστικής αλληλεγγύης, θα συνοδευτεί από την κριτική παρουσίαση κειμένων από το σώμα της βιβλιογραφίας του μαθήματος. Κάθε φοιτητής/τρια αναλαμβάνει την παρουσίαση ενός εκ των κειμένων και την κριτική συζήτησή του στο μάθημα.
Σε δεύτερη φάση ζητείται η εμπλοκή, έρευνα, καταγραφή δράσεων αλληλεγγύης στην Αθήνα. Σκοπός είναι οι φοιτητές/τριες να οργανώσουν την επιτέλεση μιας δράσης με αναφορά στα ενεργήματα αλληλεγγύης και προαγωγής των κοινών.
Το πρόγραμμα, η μορφή μιας πιθανής εγκατάστασης και ο τρόπος της επιτέλεσης επί τόπου είναι τα ζητούμενα. Ο σχεδιασμός αφορά κυρίως τη δράση των σωμάτων και δευτερευόντως αφορά πρακτικά ζητήματα κατασκευής, εξοπλισμού και οργάνωσης στην κλίμακα του πραγματικού.
