Θεωρία του Τοπίου και πρακτικές της Κατοίκησης

Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Ακαδημαϊκό Έτος 2011-12

Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών

Μάθημα εαρινού εξαμήνου: Θεωρία του Τοπίου και Πρακτικές της Κατοίκησης

Υπεύθυνοι μαθήματος:
Φοίβη Γιαννίση, Ζήσης Κοτιώνης

Θαλάσσιος Βίος

Πρακτικές της κατοίκησης δίπλα ή μέσα στη θάλασσα

Το μάθημα εισάγει σε μία εννόηση του τοπίου ως εμπειρία υποκειμένων υπό ορισμένες συνθήκες. Η εμπειρία αυτή ορίζεται πολιτισμικά (αντίληψη περί σώματος, ταυτότητας, συμβολική-κοινωνική διάσταση χώρου, ιδιότητα υποκειμένου) καθώς και σε σχέση με την δραστηριότητα που συνδέει κάθε φορά το υποκείμενο με τον χώρο. Μνήμη, ιστορική, κοινωνική και ατομική ταυτότητα, τόπος, και δραστηριότητα συντελούν στην προσωπική αφήγηση συνιστώντας στην αφομοίωση της εμπειρίας και την οικειοποίηση του χώρου.

Το συγκεκριμένο θέμα εντοπίζεται στην εννόηση και εμπειρική ενσωμάτωση του τοπίου μέσα από την δραστηριότητα που το υποκείμενο βιώνει. Η θάλασσα και η παραλία είναι τα χωρικά πεδία της έρευνας για το ακαδημαϊκό έτος 2011-12. Δραστηριότητες όπως ο τουρισμός, ο παραθερισμός, η κολύμβηση, τα θαλάσσια σπορ, η ναυτιλία, η αλιεία προσδιορίζουν τον τρόπο με τον οποίο σήμερα διαφορετικά υποκείμενα βιώνουν σωματικά τον θαλάσσιο και παραθαλάσσιο χώρο. 

 Με διαλέξεις, κείμενα, κινηματογράφο, μουσική, θα δημιουργηθεί ένα αρχείο_συλλογή θαλάσσιου βίου  και ένας ορίζοντας στον οποίο θα αναζητηθεί η σύγχρονη συνθήκη βίωσης του θαλασσινού περιβάλλοντος. 

Οι φοιτητές καλούνται να καταγράψουν προσωπικές-βιωματικές δράσεις υποκειμένων που σχετίζονται με τον θαλάσσιο βίο. Θα πραγματοποιηθούν 3 ειδών συλλογές, είτε καταγραφής ψηφιακού τύπου (βίντεο και ήχος), είτε υλικών τεκμηρίων από την ακροθαλασσιά, είτε αρχειακού υλικού (οπτικό, ηχητικό, κειμενικό).  Το σύνολο των ατομικών συλλογών θα συγκροτήσει στο τέλος ένα συλλογικό χαλί. H τελική σύνθεση των εργασιών θα πραγματοποιηθεί σε ένα τριήμερο εργαστήριο στη Μονή Αγίου Νικολάου, στην Πάου Αργαλαστής. 

Διαλέξεις

Στο μάθημα εκτός από τους υπεύθυνους έχουν προσκληθεί για να μιλήσουν οι :

Ιωάννα Λαλιώτου, Λόης Παπαδόπουλος, Νίκος Μπελαβίλας, Κώστας Γουδέλης. 

Βιβλιογραφία

(για επιλογή και παρουσίαση εντός του μαθήματος.  Η επιλογή μπορεί να περιοριστεί στα πιο σχετικά κεφάλαια των βιβλίων ανάλογα με την κρίση του κάθε φοιτητή.  Τα βιβλία στα οποία αναγράφεται δανεισμός θα βρίσκονται στην Γραμματεία του Μεταπτυχιακού και θα δανείζονται ονομαστικά από την Θάλεια Μάρου. Τα περισσότερα από τα υπόλοιπα βρίσκονται στην Βιβλιοθήκη του ΠΘ. Παρακαλούνται οι φοιτητές να έχουν επιλέξει μέχρι το μάθημα της 15ης Μαρτίου ώστε να καταρτιστεί τότε το πρόγραμμα των παρουσιάσεων).  

Βιντάλ-Νακέ, Πιερ, Ατλαντίς. Μικρή Ιστορία ενός πλατωνικού μύθου, Ολκός, Αθήνα 2006.

Braudel, Fernand (επιμέλεια), H Μεσόγειος, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1991. (Βιβλιοθήκη ΠΘ)

De Certeau, Michel, Επινοώντας την καθημερινή πρακτική, Αθήνα: Σμίλη, 2010. (δανεισμός)

Howes, David. Empire of the Senses. The Sensual Culture Reader, Berg: 2005. http://books.google.com/books?id=rge5AAAAIAAJ&q=empire+of+the+senses&dq= empire+of+the+senses&hl=el&ei=mBnKTr69I5C7hAfRjsm7Dw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CC4Q6AEwAA

Κοτζιά Κ., Κωνσταντόπουλος Η., Παπαδόπουλος Λ. , Φιλοξενίδου Κ. (επιμέλεια), Το Αιγαίο: Μία διάσπαρτη πόλη, 2006 (δανεισμός)

Κοτιώνης, Ζήσης Η τρέλα του Τόπου, Εκκρεμές, Αθήνα 2004. (δανεισμός)

Levi-Strauss, Claude Άγρια Σκέψη, Παπαζήσης, Αθήνα 1977 (βιβλιοθήκη ΠΘ)

Mπάουμαν, Ζίγκμουντ Η μετανεωτερικότητα και τα δεινά της, Αθήνα: Ψυχογιός, 2002 (1997): “Τουρίστες και Πλάνητες: οι ήρωες και τα θύματα της μετανεωτερικότητας», 161-181.  (δανεισμός)

Μπασελάρ, Γκαστόν Το Νερό και τα Όνειρα, Χατζηνικολή, Αθήνα 2002 (βιβλιοθήκη ΠΘ)

Mauss, Marcel, Πρακτικές του Σώματος. http://www.scribd.com/hagay_bar/d/29890878-Marcel-Mauss-Techniques-of-the-Body

Ουρμπέν, Ζαν-Ντιντιέ, Στην Ακροθαλασσιά. Η μεταμόρφωση του ταξιδιώτη σε παραθεριστή, Ποταμός, ΑΘήνα 2000. (δανεισμός)

Simmel Georg, Ritter Joachim, Gombrich E.H., To Tοπίο, Ποταμός, Αθήνα 2004 (Βιβλιοθήκη ΠΘ)

Vernant, Jean-Pierre - Marcel Detienne, Μήτις. Η πολύτροπη νόηση στην αρχαία Ελλάδα, Αθήνα: Ζαχαρόπουλος, 1993.

Γενική Δικτυακή Πηγή πληροφόρησης σε σχέση με το οικοσύστημα του Αιγαίου

http://www.archipelago.gr/el/tabid/391/language/el-GR/Default.aspx