Γεωλογία (ακαδ. έτος 2012-2013)

Το μάθημα αποτελείται από διαλέξεις με θέμα την εισαγωγή στην Επιστήμη της Γεωλογίας και εργαστηριακές ασκήσεις ανάλυσης και ερμηνείας τοπογραφικών και γεωλογικών χαρτών. Οι ασκήσεις λύνονται κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.

Εισαγωγή στο επιστημονικό αντικείμενο της Γεωλογίας με έμφαση στα θέματα που επηρεάζουν τη θέση, το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη συντήρηση των τεχνικών έργων. Ανάλυση των κυριότερων χαρακτηριστικών του εσωτερικού και της επιφάνειας της Γης και των διεργασιών που συνέτειναν στη διαμόρφωσή τους. Ανάγνωση και ερμηνεία τοπογραφικών και γεωλογικών χαρτών.

Εισαγωγή στη Γεωλογία.  Τεχνική Γεωλογία και Πολιτικοί Μηχανικοί. Σχήμα, μέγεθος, εξωτερικές ζώνες και δομή της Γης. Ασκήσεις: Χάρτες (ορισμοί, είδη, κλίμακα), Τοπογραφικοί χάρτες.

Ενδογενείς και εξωγενείς διεργασίες . Ασκήσεις: Τοπογραφικοί χάρτες και τομές.

Πυκνότητα στο εσωτερικό της Γης.  Ισοστασία, μεταβολές του πεδίου βαρύτητας της Γης.  Πίεση και θερμοκρασία στο εσωτερικό της Γης. Μαγνητικό πεδίο της Γης. Ασκήσεις:  Τοπογραφικές τομές σε πραγματικούς τοπογραφικούς χάρτες.

Ορυκτά, χημική σύσταση των ορυκτών, πετρογενετικά ορυκτά.  Πετρώματα: ιζηματογενή. Ασκήσεις: Εισαγωγή στους γεωλογικούς χάρτες (οριζόντια στρώματα).

Ιζηματογενή πετρώματα. Αποσάθρωση, διάβρωση, μεταφορά, απόθεση. Εδάφη και εδαφογενετικές διεργασίες. Ασκήσεις: Κατασκευή γεωλογικής τομής σε χάρτη οριζόντιων στρωμάτων.

Ασκήσεις:  Γεωλογικοί χάρτες κεκλιμένων στρωμάτων (παρατάξεις, υπολογισμός κλίσης, κατακόρυφου και πραγματικού πάχους, εισαγωγή στην κατασκευή της γεωλογικής τομής).

Ασκήσεις:  Γεωλογικοί χάρτες κεκλιμένων στρωμάτων. Κατασκευή γεωλογικής τομής. Επαναληπτική άσκηση.

Γεωλογικός χρόνος. Πυριγενή πετρώματα. Ασκήσεις: Πρόβλημα 3 σημείων.

Ασυμφωνίες. Ασκήσεις: Γεωλογικοί χάρτες ασύμφωνων στρωμάτων.

Μεταμορφωμένα πετρώματα, πετρολογικός κύκλος. Ρήγματα. Ασκήσεις: Γεωλογικοί χάρτες κεκλιμένων ρηγμάτων.

Επιφανειακά ρέοντα νερά, κύκλος του νερού, ποταμοί και κοιλάδες, γεωμορφικός κύκλος. Πορώδες και περατότητα εδαφών και πετρωμάτων. Ασκήσεις: Γεωλογικός χάρτης περιοχής με γωνιώδη ασυμφωνία και κατακόρυφο ρήγμα.

Υδροφόρος ορίζοντας και υδροφόρα στρώματα. Αποθέματα υπόγειου νερού και παράγοντες μόλυνσής τους. Κίνηση του υπόγειου νερού, πηγές, γεωθερμία, γεωμορφές λόγω υπόγειας ροής. Ασκήσεις: Επαναληπτική άσκηση γεωλογικών χαρτών.

Τεκτονική των πλακών. Γεωτεκτονική δομή στην Ελλάδα. Σεισμικά κύματα, χαρακτηριστικά και αποτελέσματα των σεισμών, κατηγορίες σεισμών. Πτυχές. Ασκήσεις: Γεωλογικοί χάρτες πτυχωμένων στρωμάτων.

Γεωλογικοί, ορυκτοί και ενεργειακοί πόροι. Ασκήσεις: Γεωλογικοί χάρτες πτυχωμένων στρωμάτων.

1. Παπανικολάου Δ. Ι., & Σίδερης, Χ.Ι., 2007. Γεωλογία: Η Επιστήμη της Γης, 1η έκδοση. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.

2. Δούτσος, Θ., 2000. Γεωλογία: Αρχές και Εφαρμογές, 1η έκδοση. Aθήνα: Leader Books.

3. Κλαψόπουλος, I. 2007. Σημειώσεις Τεχνικής Γεωλογίας. Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.

Τελική γραπτή εξέταση επί της ύλης που διδάσκεται. Τα θέματα της τελικής εξέτασης αποτελούνται κατά 30-35% θεωρητικές ερωτήσεις κρίσεως και κατά 65-70% από μία άσκηση που είναι σύνθεση των θεμάτων των ασκήσεων που διδάσκονται στα μαθήματα.

Δεν απαιτείται η παρακολούθηση προαπαιτούμενων μαθημάτων για τη συμμετοχή στο μάθημα.

• Παπανικολάου Δ. Ι., & Σίδερης, Χ.Ι., 2007. Γεωλογία: Η Επιστήμη της Γης, 1η έκδοση. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.
• Δούτσος, Θ. , 2000. Γεωλογία: Αρχές και Εφαρμογές, 1η έκδοση. Αθήνα: Leader Books.
• Κλαψόπουλος, Ι., 2001. Τοπογραφικοί και Γεωλογικοί Χάρτες: Εισαγωγή στην ανάγνωση και ερμηνεία τους, 2η έκδοση. Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.
• Plummer, C. C., & McGeary, D., 1993. Physical Geology, 6th ed. Dubuque: Wm. C. Brown.
• Bell, F. G., 1993. Engineering Geology. Oxford: Blackwell Scientifi

Δρ. Ιωάννης Κλαψόπουλος