Ιστορία των θετικών επιστημών (Ανοικτό Μάθημα)

ΣΤΟΧΟΙ: Κατανόηση της σύνδεσης ανάμεσα στην εξέλιξη της τεχνολογίας της φωτιάς και στη χρήση νέων υλικών. Κατανόηση της ανάπτυξης αφηρημένων εννοιών όπως οι αριθμοί.

Λέξεις Κλειδιά: Ανακάλυψη της φωτιάς. Πρώιμη πρακτική χημεία. Κεραμική. Μεταλλοτεχνία. Πρώιμη πρακτική αστρονομία. Η μέτρηση του χρόνου. Οι αριθμοί. Ενικός, Δυικός, Πληθυντικός αριθμός. Οι τέσσερεις πράξεις της αριθμητικής.

ΣΤΟΧΟΙ: Κατανόηση των πρώτων μαθηματικών συστημάτων και της πρώιμης αστρονομίας με την εφαρμογή της στην τήρηση του ημερολογίου.

Λέξεις Κλειδιά: Μαθηματικά της Αιγύπτου, της Μεσοποταμίας, της Ινδίας, της Κίνας. Ημερολόγια της Αιγύπτου, της Μεσοποταμίας, της Μεσοαμερικής. Βαβυλωνιακή αστρονομία.

ΣΤΟΧΟΙ: Η γνώση της εξέλιξης της επιστημονικής σκέψης στους Έλληνες φυσικούς φιλοσόφους. Η κατανόηση της διαφοράς ανάμεσα στην ελληνική επιστήμη και στην επιστήμη των βασιλείων της εγγύς ανατολής.

Λέξεις Κλειδιά: Σχέση φιλοσοφίας και επιστήμης στην αρχαία Ελλάδα. Θαλής, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης, Πυθαγόρας, Φιλόλαος, Αρχύτας, Θεόδωρος, Ηράκλειτος, Παρμενίδης, Ζήνων, Εμπεδοκλής, Αναξαγόρας, Λεύκιππος, Δημόκριτος, Πλάτων.

ΣΤΟΧΟΙ: Η γνώση των θεωριών του Αριστοτέλη και ο τρόπος με τον οποίον επέδρασαν στην ανθρώπινη σκέψη.

Λέξεις Κλειδιά: Αριστοτέλειος ορισμός της επιστήμης. Ο Αριστοτέλης ως συγγραφέας. Η συνεισφορά του Αριστοτέλη στην επιστήμη: χημικός, ζωολόγος, βοτανολόγος, φυσικός. Η αριστοτέλεια μέθοδος: επαγωγή και απαγωγή. Η επίδραση του Αριστοτέλη στην επιστήμη.

ΣΤΟΧΟΙ: Η κατανόηση της μαθηματικής θεμελίωσης της γεωμετρίας. Η γνώση της αρχής της ιατρικής. Η γνώση του γεωκεντρικού συστήματος, ως η κοσμολογία που διασώθηκε για περισσότερο από μια χιλιετία.

Λέξεις Κλειδιά: Επίκουρος, Ευκλείδης,, Αρχιμήδης, Εύδοξος, Ηρακλείδης, Αρίσταρχος, Ερατοσθένης, Ίππαρχος, Πτολεμαίος, Ιπποκράτης, Ηρόφιλος, Ερεσίστρατος, Γαληνός, Διοσκουρίδης. Οι μέθοδοι γεωμετρικής απόδειξης. Το Πτολεμαϊκό σύστημα. Ο υπολογιστής των Αντικυθήρων.

ΣΤΟΧΟΙ: H κατανόηση των κοινωνικών συνθηκών που οδήγησαν στην παρακμή της ελληνικής επιστήμης, της προσφοράς της κουλτούρας στην εξέλιξη των επιστημών και της μεταλαμπάδευσης του επιστημονικού πνεύματος στη δυτική Ευρώπη.

Λέξεις Κλειδιά: Η φθορά της επιστήμης στον Ρωμαϊκό κόσμο. Πλίνιος ο Πρεσβύτερος. Ισίδωρος της Σεβίλλης. Σχολή της Αλεξάνδρειας. Αραβική επιστήμη: Αλ Κβαρίζμι, Αλ Χαϊτάμ, Ιμπν Σίνα, Ιμπν Ρασίντ. Η εποχή της μετάφρασης: Γερβέρτος του Οριγιάκ. Γεράρδος Κρεμόνα. Φιμπονάτσι, Σακρομπόσκο.

ΣΤΟΧΟΙ: Η κατανόηση των συνθηκών ίδρυσης και εξάπλωσης του θεσμού του πανεπιστημίου στην Ευρώπη. Η γνώση των πρώτων νέων επιστημονικών ερευνών και της διαμάχης ανάμεσα στη νέα επιστήμη και στην εκκλησία.

Λέξεις Κλειδιά: Η μετάβαση από τις ανώτατες κρατικές σχολές στο σύγχρονο πανεπιστήμιο. Η καθιέρωση και εξάπλωση του θεσμού. Η αντίδραση της εκκλησίας: οι διαμάχες του Παρισιού. Ρομπέρ Γκροσετέστ, Ρότζερ Μπέικον, Ντουνς Σκότους, Γουίλιαμ Όκαμ, Νικόλαος Οτρεκούρ, Τόμας Μπράντγουαρντάιν, Ζαν Μπουριντάν, Αλβέρτος Σάξων, Μαρσίλιους Ίνγκεν, Νικόλ Ορέσμ. Λεονάρντο ντα Βίντσι, Παράκελσος, Πουρβάχιος, Ρετζιομοντάνους. Η συμβολή του Μεσαίωνα στην επιστήμη.

ΣΤΟΧΟΙ: Η κατανόηση της αλλαγής παραδείγματος από το γεωκεντρικό στο ηλιοκεντρικό σύστημα και της τελικής μορφής της νέας επιστήμης όπως διαμορφώθηκε από τα γραπτά του Νεύτωνα.

Λέξεις Κλειδιά: Αντιρρήσεις στον Πτολεμαίο. Αντιρρήσεις στον Αριστοτέλη. Κοπέρνικος. Το Κοπερνίκειο σύστημα. Βράχιος. Κέπλερ. Οι νόμοι της πλανητικής κίνησης. Γαλιλαίος. Το τηλεσκόπιο. Ο κόσμος του Γαλιλαίου. Καρτέσιος. Η έννοια της αδράνειας, Το πείραμα του Μαγδεμβούργου. Νεύτων. Οπτική. Η βαρυτική θεωρία. Ο κόσμος του Νεύτωνα. Αιτιοκρατία.

ΣΤΟΧΟΙ: Η γνώση της εξέλιξης της φιλοσοφίας της επιστήμης εξαιτίας της επιστημονικής επανάστασης.

Λέξεις Κλειδιά: Φράνσις Μπέικον. Πρώιμος εμπειρισμός. Καρτέσιος. Πρώιμος ορθολογισμός. Λοκ, Μπέρκλεϋ, Χιουμ. Καντ.

ΣΤΟΧΟΙ: Η κατανόηση γιατί άργησε η χημεία να ξεφύγει από τον πρακτικό της χαρακτήρα. Η γνώση της θεωρίας του φλογιστού και της αξίας της στην επιστημονική εξέλιξη. Η γνώση των συνθηκών που οδήγησαν στη θεμελίωση της σύγχρονης χημείας.

Λέξεις Κλειδιά: Αλχημεία. Η θεωρία του φλογιστού. Η ανακάλυψη των αερίων: Μπόιλ, Μπλακ, Κάβεντις, Πρίστλεϋ, Σήλε. Η γέννηση της σύγχρονης χημείας: Λαβουαζιέ, Μπερθολέ, Ντάλτον, Αβοκάντρο, Ντέιβι, Βόελερ, Μεντελέγιεφ.

ΣΤΟΧΟΙ: Η γνώση των συνθηκών γέννησης της βιολογίας. Η κατανόηση των αντιρρήσεων σε αυτήν και των εξελίξεων στα παράλληλα επιστημονικά πεδία. Η κατανόηση της αναγέννησης της βιολογίας και της σύγχρονης ταχύτατης προόδου της.

Λέξεις Κλειδιά: Η έννοια της προόδου. Το μικροσκόπιο. Λέβενχοεκ, Καμεράριους, Λινναίος, Σπαλαντζάνι. Λαμάρκ. Παλαιοντολογία και γεωλογία, Στένο και Χάττον. Το ταξίδι του Χάμπολντ. Η θεωρία του Μάλθους. Δαρβίνος: το ταξίδι με το Μπήγκλ, η καταγωγή των ειδών, η καταγωγή του ανθρώπου. Μέντελ: ο πατέρας της γενετικής. Κυτταρολογία, βακτήρια. Εξελικτική βιολογία, ανακάλυψη του DNA, μοριακή βιολογία, γενετική μηχανική.

ΣΤΟΧΟΙ: Η κατανόηση πώς η πειραματική μελέτη των ηλεκτρικών και μαγνητικών φαινομένων οδήγησε στην πρώτη ενοποιημένη θεωρία της φυσικής και σε πολύ σημαντικές πρακτικές εφαρμογές.

Λέξεις Κλειδιά: Μαγνήτης και ήλεκτρο. Η πυξίδα. Περεγκρίνους. Κάρντανο. Γκίλμπερτ. Στατικός ηλεκτρισμός. Φραγκλίνος, Βόλτα. Ηλεκτρικό ρεύμα. Αμπέρ, Όρστεντ, Φάρανταϋ. Οι εξισώσεις του Μάξγουελ. Πρώτες πρακτικές εφαρμογές του ηλεκτρομαγνητισμού.

ΣΤΟΧΟΙ: Η γνώση των επιστημολογικών θεωριών της περιόδου και η συσχέτισή τους με τις νέες επιστημονικές θεωρίες.

Λέξεις Κλειδιά: Μίλλ, Χέρσελ, Χιούελ, Πουανκαρέ. Ο κύκλος της Βιέννης. Πόππερ. Νάγκελ.

ΣΤΟΧΟΙ: Η κατανόηση της σχέσης ανάμεσα στη θεωρία της σχετικότητας και το πρόβλημα της ταυτοχρονίας. Η γνώση της θεωρίας του αιθέρα, τα προβλήματά της, και ο τρόπος που παραχώρησε τη θέση της στη σχετικότητα. Η κατανόηση της αλλαγής που έφερε η σχετικότητα στην εικόνα μας για το σύμπαν.

Λέξεις Κλειδιά: Γεωγραφικό μήκος και το πρόβλημα της ταυτοχρονίας. Πρότυπα του χώρου και του χρόνου. Συγχρονισμένα ρολόγια. Το πείραμα των Μίκελσον-Μόρλεϋ. Συστολή Λόρεντζ. Αϊνστάιν: Ειδική Σχετικότητα, Γενική Σχετικότητα. Αρχή της ισοδυναμίας. Το παράδοξο του Όλμπερς. Η διαστολή του σύμπαντος. Η Μεγάλη Έκρηξη. Το πληθωριστικό σύμπαν.

ΣΤΟΧΟΙ: Η κατανόηση πώς η μελέτη των ατομικών φαινομένων και η προσπάθεια μαθηματικοποίησης αυτών οδήγησαν στην κβαντική φυσική. Η κατανόηση της αλλαγής που έφερε η κβαντική φυσική στην εικόνα μας για το σύμπαν.

Λέξεις Κλειδιά: Καθοδικές ακτίνες. Ακτινοβολία μέλανος σώματος. Νόμος του Πλανκ. Φωτοηλεκτρικό φαινόμενο. Ατομική φυσική. Δυισμός σωματιδίου-κύματος. Η εξίσωση του Σρέντιγκερ. Αρχή της απροσδιοριστίας. Η σχολή της Κοπεγχάγης: Μπορ, Μπορν, Χάιζενμπεργκ. Κβαντικά παράδοξα. Ισχυρή και ασθενής πυρηνική δύναμη. Το πρότυπο μοντέλο.

ΣΤΟΧΟΙ: Η κατανόηση της προσπάθειας αξιωματικής θεμελίωσης των μαθηματικών και της καθοριστικής σημασίας του θεωρήματος του Γκέντελ.

Λέξεις Κλειδιά: Το υπόδειγμα του Ευκλείδη. Το απειροστό και το άπειρο. Δυαδική άλγεβρα. Αριθμητική. Κάντορ, Μπουλ, Πεανό. Το παράδοξο του Ράσελ και η θεμελίωση των μαθηματικών. Βίτγκενστάιν, Γκέντελ.

ΣΤΟΧΟΙ: Η γνώση των βασικών νεότερων θεωριών για την εξέλιξη της επιστήμης και πως αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

Λέξεις Κλειδιά: Η θέση Ντυέμ-Κουν. Πολάνυ. Λάκατος: ερευνητικά προγράμματα. Κουν: παραδείγματα, η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων. Φεγιέραμπεντ: μεθοδολογικός αναρχισμός. Εργαλειοκρατία. Κριτικός ρεαλισμός. Μη αναπαραστατικός ρεαλισμός.