Μνήμη και Προφορική Ιστορία

Παρουσιάζεται η εξέλιξη της προφορικής ιστορίας και η διαμόρφωσή της ως διεπιστημονικού γνωστικού αντικειμένου μελέτης της κοινωνικής ιστορίας από τη δεκαετία του 1950 μέχρι σήμερα.

Λέξεις κλειδιά: προφορική ιστορία

Αναλύονται οι ομοιότητες και οι διαφορές των γραπτών και προφορικών πηγών και η αξιολόγηση της αξιοπιστίας τους.

Λέξεις κλειδιά: ιστοριογραφία, προφορική ιστορία, ερευνητική μεθοδολογία

Αξιολογούνται τα τεκμήρια της γραπτής και της προφορικής ιστορίας. Αποδομείται η θέση της παραδοσιακής ιστοριογραφίας ότι μόνο τα γραπτά τεκμήρια είναι «αυθεντικά» και «αντικειμενικά» και αναλύονται οι ιδιομορφίες των προφορικών πηγών.

Λέξεις κλειδιά: ιστοριογραφία, προφορική ιστορία, πηγές, υποκειμενικότητα, αρχειακή μέθοδος

Αναλύονται οι έννοιες της υποκειμενικότητας και της διϋποκειμενικότητας στο πλαίσιο της προφορικής ιστορίας, η σχέση προφορικής ιστορίας και ψυχανάλυσης. Με βάση το έργο των Σάντρο Πορτέλι και Λουϊζας Πασερίνι αναδεικνύεται η στροφή στην υποκειμενικότητα ως αξιόλογη πηγή γνώσης στην ερμηνεία προφορικών μαρτυριών. Οδηγίες για την κατάρτιση οδηγού συνέντευξης.

Λέξεις κλειδιά: προφορική ιστορία, υποκειμενικότητα, κοινωνική μνήμη, ψυχανάλυση, οδηγός συνέντευξης

Αναλύονται οι τεχνικές συνέντευξης προφορικής ιστορίας. Ακολουθεί βιωματικό εργαστήριο, στο οποίο οι φοιτητές εξασκούνται στη διεξαγωγή συνεντεύξεων ανά τριάδες. Παρουσιάζεται ο τεχνικός εξοπλισμός για τη διεξαγωγή συνεντεύξεων προφορικής ιστορίας.

Λέξεις κλειδιά: συνέντευξη, τεχνικός εξοπλισμός, προφορική ιστορία, ποιοτική έρευνα, ερευνητική μεθοδολογία

Αναλύονται οι σχέσεις αφηγητή/ερευνητή στη διάρκεια συνέντευξης προφορικής ιστορίας.

Λέξεις κλειδιά: συνέντευξη, διϋποκειμενικότητα, αναστοχαστικότητα, ημερολόγιο συνέντευξης, ερευνητική μεθοδολογία, ποιοτική έρευνα

Στο πρώτο μέρος του μαθήματος παρουσιάζονται τα ζητήματα δεοντολογίας που τίθενται στη διεξαγωγή έρευνας προφορικής ιστορία και στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται τα μεταδεδομένα που (πρέπει να) παράγονται μετά τη διεξαγωγή μιας συνέντευξης προφορικής ιστορία, καθώς και ο τρόπος αρχειοθέτησής τους.

Λέξεις κλειδιά: προφορική ιστορία, δεοντολογία, μεταδεδομένα, αρχειοθέτηση

Παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά και μια τυπολογία της προφορικής μνήμης, καθώς και οι παράγοντες που επιδρούν στη διαμόρφωσή της (ηλικία, φύλο, το παρόν της αφήγησης, τα κοινωνικά πλαίσια της μνήμης).

Λέξεις κλειδιά: προφορική μνήμη, αναδρομικότητα, επιλεκτικότητα    

Παρουσιάζεται το πρωτοποριακό έργο του γάλλου κοινωνιολόγου Maurice Halbwachs (1871-1945) σχετικά με τη κοινωνική και συλλογική μνήμη.

Λέξεις κλειδιά: κοινωνιολογία της μνήμης, κοινωνική μνήμη, συλλογική μνήμη, Halbwachs

Παρουσιάζονται αρχικά οι διάφοροι τρόποι αξιοποίησης προφορικών μαρτυριών σε βιβλία και στη συνέχεια τρεις διαφορετικές μέθοδοι ανάλυσης συνεντεύξεων (αφηγηματική ανάλυση, ιστορική ανασύνθεση, εθνοκοινωνιολογική ανάλυση).

Λέξεις κλειδιά: ερμηνεία συνεντεύξεων

Στο τελευταίο μάθημα παρουσιάζονται διάφοροι τρόποι αξιοποίησης προφορικών μαρτυριών στο δημόσιο χώρο: στην εκπαίδευση, στη φροντίδα ηλικιωμένων, στο ραδιόφωνο, στο θέατρο και στο μουσείο.

Λέξεις κλειδιά: εφαρμοσμένη προφορική ιστορία