Ένταξη και Αναπηρία: Εκπαιδευτικές Προσεγγίσεις

1ο  μάθημα: Εισαγωγή στην Αναπηρία

Περιεχόμενο:

Διαδικαστικά: Διάγραμμα μαθήματος, συμμετοχή και υποχρεώσεις των φοιτητών. Εισαγωγή σε βασικούς ορισμούς για την Αναπηρία. Συζήτηση για το ρόλο και τις δυσκολίες του ανάπηρου ατόμου στη σύγχρονη κοινωνία.

Μαθησιακοί Στόχοι:

-Να παρουσιάσουν την προσωπική τους θεώρηση για την έννοια της αναπηρίας καταθέτοντας προσωπικές εμπειρίες και σκέψεις

-Να μελετήσουν σύγχρονους ορισμούς για την αναπηρία και να συμμετέχουν σε συζητήσεις για την κατανόησή τους

Βιβλιογραφικές αναφορές:

- Ζώνιου-Σιδέρη, Α. (1998) Οι ανάπηροι και η εκπαίδευσή τους. Μια ψυχοπαιδαγωγική προσέγγιση της ένταξης. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

- Oliver, M. (2009). Αναπηρία και πολιτική. Αθήνα: Επίκεντρο (επιστ. Επιμέλεια: Καραγιάννη Γιώτα) (κεφ.1-2).

2ο μάθημα: Ιατρικό Vs κοινωνικό μοντέλο κατανόησης και διαχείρισης της αναπηρίας

Περιγραφή:

Η ιατρική και κοινωνική διάσταση της αναπηρίας. Τα βασικά χαρακτηριστικά του ιατρικού μοντέλου και η κριτική που έχει ασκηθεί. Τα βασικά χαρακτηριστικά του κοινωνικού μοντέλου και η κριτική που έχει ασκηθεί.

Μαθησιακοί στόχοι:

-Να μελετήσουν και να κατανοήσουν τα βασικά χαρακτηριστικά του ιατρικού και του κοινωνικού μοντέλου

-Να παρακολουθήσουν video, να καταγράψουν τις σκέψεις τους και να συμμετέχουν σε συζητήσεις στην τάξη για το περιεχόμενo του video

-Να συνεισφέρουν σε συζητήσεις αναφορικά με το ρόλο του ανάπηρου στη σύγχρονή κοινωνία

-Να καταδείξουν ότι κατανοούν τις διαφορές ανάμεσα στο ιατρικό και κοινωνικό μοντέλο συμμετέχοντας ενεργά στις σχετικές δραστηριότητες στην τάξη

Βιβλιογραφικές αναφορές:

-Βλάχου-Μπαλαφούτη, Α. (2012). Εννοιολογικές προσεγγίσεις της αναπηρίας και οι επιπτώσεις τους στην εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία. Στο Α. Ζώνιου-Σιδέρη., Ε. Ντεροπούλου-Ντέρου., και Α. Βλάχου-Μπαλαφούτη, Αναπηρία και εκπαιδευτική πολιτική. Αθηνα: Πεδίο (σελ. 65-92).

-Thomas, C. (2004). How is disability understood? An examination of sociological approaches, Disability & Society, 19(6), 569-583

3ο και 4ο μάθημα: Εισαγωγή στην Ένταξη και την Ενταξιακή Εκπαίδευση

Περιγραφή:

Βασικοί ορισμοί, φιλοσοφία, βασικές αρχές και στόχοι της ένταξης και της ενταξιακής εκπαίδευσης.. Ενσωμάτωση Vs Ένταξη. Συζήτηση για τους διαφορετικούς τρόπους κατανόησης της ένταξης.

Μαθησιακοί στόχοι:

-Να παρουσιάσουν την προσωπική τους θεώρηση για την έννοια της ένταξης καταθέτοντας προσωπικές εμπειρίες και σκέψεις

-Να μελετήσουν σύγχρονους ορισμούς για την ένταξη και την ενταξιακή εκπαίδευση και να συμμετέχουν σε συζητήσεις για την κατανόησή τους

-Να μελετήσουν και να κατανοήσουν τα βασικά χαρακτηριστικά της ενταξιακής εκπαίδευσης

-Να αναγνωρίσουν τους διαφορετικούς τρόπους κατανόησης της ένταξης και τις διαφορές της από την ενσωμάτωση.

 -Να καταδείξουν ότι κατανοούν τις διαφορές ανάμεσα στην ένταξη και την ενσωμάτωση συμμετέχοντας ενεργά στις σχετικές δραστηριότητες στην τάξη

-Να αναγνωρίσουν την αναγκαιότητα της ένταξης για τα παιδιά με αναπηρία και τις οικογένειές τους.

Βιβλιογραφικές αναφορές:

- Ζώνιου-Σιδέρη, Α. (επιμ.) (2004) Σύγχρονες ενταξιακές προσεγγίσεις (τόμος α’).  Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

- Vislie, L. (2003). From integration to inclusion: focusing global trends and changes in the western European societies. European Journal of Special Needs Education, 18(1), 17-35.

- Ferguson, D. L. (2008). International trends in inclusive education: The continuing challenge to teach each one and everyone. European Journal of Special Needs Education, 23(2), 109-120.

5ο Μάθημα: Εκπαιδευτική πολιτική και ένταξη

Περιγραφή:

Ελληνική και ευρωπαϊκή εκπαιδευτική πολιτική για την εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

Μαθησιακοί στόχοι:

-Να μελετήσουν το νομικό πλαίσιο για την ενταξιακή εκπαίδευση και να συνεισφέρουν σε συζητήσεις για την κατανόησή του

- Να καταδείξουν ότι κατανοούν τα βασικά στάδια στην ανάπτυξη της ενταξιακής πολιτικής σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο

-Να καταδείξουν ότι κατανοούν την ένταξη ως θέμα εκπαιδευτικής πολιτικής

- Να συγκρίνουν 2 νόμους και να παρουσιάσουν τις διαφορές τους ως προς την εξέλιξη της ένταξης στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα

Βιβλιογραφικές αναφορές:

- Ντεροπούλου-Ντέρου, Ε. (2012). Αποτίμηση της πορείας των νομοθετικών αλλαγών τριάντα χρόνια μετά την ψήφιση του πρώτου νόμου για την ειδική αγωγή στην Ελλάδα. Στο Α. Ζώνιου-Σιδέρη, Ε.  Ντεροπούλου-Ντέρου, και Α. Βλάχου-Μπαλαφούτη. Αναπηρία και εκπαιδευτική πολιτική. Αθήνα: Πεδίο (σελ. 123- 151)

6ο μάθημα: Έγκαιρη παρέμβαση και ένταξη: Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη διαδικασία της διάγνωσης και αξιολόγησης των παιδιών με αναπηρίες

Περιγραφή:

Ορισμός έγκαιρης παρέμβασης, οφέλη, φορείς έγκαιρης παρέμβασης, η διαδικασία της διάγνωσης και ο ρόλος του εκπαιδευτικού

Μαθησιακοί Στόχοι:

-Να καταδείξουν ότι κατανοούν τη σημασία της έγκαιρης παρέμβασης και τα βασικά χαρακτηριστικά της.

-Να συνεισφέρουν σε συζητήσεις για το ρόλο του εκπαιδευτικού στη διαδικασία διάγνωσης και αξιολόγησης των μαθητών με αναπηρίες.

- Να καταδείξουν ότι απέκτησαν δεξιότητες συνεργασίας με γονείς μαθητών με αναπηρίες στο πλαίσιο σχετικών δραστηριοτήτων στην τάξη

Βιβλιογραφικές αναφορές:

-Κορνηλάκη, A. N., Κυπριωτάκη, M., και Μανωλίτσης, Γ. (2010). Πρώιμη Παρέμβαση. Διεπιστημονική θεώρηση. Αθήνα: Πεδίο.

7o μάθημα: Μορφές και πρακτικές εφαρμογές της ένταξης

Περιγραφή:

Προϋποθέσεις ένταξης στο σχολικό περιβάλλον. Ο ρόλος των Τμημάτων Ένταξης.. Ακαδημαϊκή, κοινωνική και χωροταξική ένταξη. Οδεύοντας προς Ένα Σχολείο για Όλους.

Μαθησιακοί στόχοι:

-Να περιγράφουν τα διαφορετικά μοντέλα  και είδη ένταξης και να αξιολογούν τη σημαντικότητά τους για την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης στους μαθητές με αναπηρία

-Να παρακολουθήσουν video για τις διαφορετικές μορφές ένταξης, να καταγράψουν τις σκέψεις τους και να συμμετέχουν σε συζητήσεις στην τάξη για το περιεχόμενo του video

Βιβλιογραφικές αναφορές:

Göransson, Κ., & Nilholm, C. (2014). Conceptual diversities and empirical shortcomings – a critical analysis of research on inclusive education, European Journal of Special Needs Education, 29(3), 265-280

Παντελιάδου, Σ. (1992). Σχολική ενσωμάτωση ατόμων με ειδικές ανάγκες, Τα Εκπαιδευτικά, 25-26, 95-106

8ο μάθημα: Συνεργατική διδασκαλία

Περιγραφή:

Ορισμός της συνδιδασκαλίας και οι βασικές μορφές της. Οι αρμοδιότητες του εκπαιδευτικού γενικής και ειδικής αγωγής στην τάξη της γενικής εκπαίδευσης. Η  αποτελεσματικότητα της συνδιδασκαλίας.

Μαθησιακοί Στόχοι:

-Να μελετήσουν ορισμούς για τη συνδιδασκαλία και να συνεισφέρουν ενεργά σε συζητήσεις για την κατανόησή της

-Να περιγράφουν τα βασικά μοντέλα συνδιδασκαλίας στην τάξη της γενικής εκπαίδευσης

-Να καταδείξουν ότι κατανοούν τις αρμοδιότητές του γενικού και ειδικού παιδαγωγού στο πλαίσιο της συνδιδασκαλίας

-Να αναγνωρίσουν τα πλεονεκτήματα της συνδιδασκαλίας για όλους τους μαθητές

- Να μελετήσουν κείμενα για τη συνδιδασκαλία (επιστημονικά άρθρα/κεφάλαια βιβλίων) και να συμμετέχουν ενεργά σε δραστηριότητες βασιζόμενες σε αυτά τα κείμενα

Βιβλιογραφικές αναφορές:

- Strogilos, V. (2012). The cultural understanding of inclusion and its development within a centralized system, International Journal of Inclusive Education. 16(12), 1241-1258.

-Strogilos, V., & Tragoulia, E. (2013). Inclusive and Collaborative Practices in Co-taught Classrooms: Roles for Teachers and Parents. Teaching and Teacher Education, 35, 81-91

-Τραγουλιά Ε., Στρογγυλός Β.,  Βασιλειάδου Ε., και Παπαδημητρίου Α. (2013). Συνεργατική διδασκαλία: Προϋποθέσεις και προοπτικές.  3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ειδικής Εκπαίδευσης-«Διλήμματα και προοπτικές της ειδικής αγωγής», Αθήνα (πρακτικά σε CD).

9ο μάθημα: Διεπιστημονική συνεργασία

Περιγραφή:

Οι αρμοδιότητες του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού στο σχολείο. Τα βασικά μοντέλα διεπιστημονικής συνεργασίας. Ο ρόλος της διεπιστημονικής πρακτικής και συνεργασίας στη διαδικασία της ένταξης.

Μαθησιακοί στόχοι:

-Να καταδείξουν ότι κατανοούν τις αρμοδιότητες του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού στο σχολείο

-Να μελετήσουν ορισμούς για τη διεπιστημονική συνεργασία και να συνεισφέρουν ενεργά σε συζητήσεις για την αξία της ως ενταξιακή πρακτική

-Να περιγράφουν τα βασικά μοντέλα διεπιστημονικής συνεργασίας και να εξασκηθούν στη χρήση τους μέσα από δραστηριότητες στην τάξη

- Να μελετήσουν κείμενα για τη διεπιστημονική συνεργασία (επιστημονικά άρθρα/κεφάλαια βιβλίων) και να συμμετέχουν ενεργά σε δραστηριότητες βασιζόμενες σε αυτά τα κείμενα

Βιβλιογραφικές αναφορές:

-Στρογγυλός, Β., & Ξανθάκου, Γ. (2007). Σε ένα Σχολείο Ίσο για Παιδιά Άνισα: Ένταξη και Διεπιστημονική Συνεργασία. 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.Π.ΕΚ, με  θέμα: Σχολείο Ίσο για Παιδιά Άνισα. Αθήνα: 4-5-6 Μαΐου http://www.elliepek.gr/documents/4o_synedrio_eisigiseis/324_330.pdf

- Strogilos, V., Lacey, P., Xanthacou, Y., & Kaila, M. (2011). Collaboration and integration of services in Greek special schools: two different models of delivering school services. International Journal of Inclusive Education. 15(8), 797-818.

10ο μάθημα: Διαφοροποιημένη διδασκαλία

Περιγραφή:

Ορισμός και χαρακτηριστικά της διαφοροποιημένης διδασκαλίας. Η χρησιμότητα της διαφοροποίησης στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρίες..

-Να μελετήσουν ορισμούς για τη διαφοροποίηση και να συνεισφέρουν ενεργά σε συζητήσεις για την αξία της ως ενταξιακή πρακτική

-Να αναγνωρίζουν τις βασικές αρχές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας

- Να καταδείξουν ότι κατανοούν τα βασικά κριτήρια διαφοροποίησης στο επίπεδο του αναλυτικού προγράμματος και του μαθητή

- Να μελετήσουν κείμενα για τη διαφοροποίηση (επιστημονικά άρθρα/κεφάλαια βιβλίων) και να συμμετέχουν ενεργά σε δραστηριότητες βασιζόμενες σε αυτά τα κείμενα

Βιβλιογραφικές αναφορές:

-Παντελιάδου, Σ, και Φιλιππάτου, Δ. (2012). Διαφοροποιημένη διδασκαλία. Αθήνα: Πεδίο

- Τomlinson, C. A. (2004) Διαφοροποίηση της εργασίας στην αίθουσα διδασκαλίας. Ανταπόκριση στις ανάγκες όλων των μαθητών. Αθήνα: Γρηγόρης

11ο και 12ο μάθημα: Εργαστηριακό μάθημα για τη διαφοροποιημένη διδασκαλία και παρουσιάσεις εργασιών

Περιγραφή:

Παρουσίαση παραδειγμάτων διαφοροποιημένης διδασκαλίας. Σχεδιασμός διαφοροποιημένων δραστηριοτήτων σε ομάδες και παρουσίασή τους.

Μαθησιακοί στόχοι:

- Μα μελετήσουν παραδείγματα διαφοροποιημένων δραστηριοτήτων και να συνεισφέρουν σε συζητήσεις στην τάξη για την κατανόησή τους

- Να συνεργαστούν και να σχεδιάσουν διαφοροποιημένες δραστηριότητες

-Να παρουσιάσουν τις διαφοροποιημένες δραστηριότητες που σχεδίασαν και να τις βελτιώσουν με βάση τα σχόλια που έγιναν

13ο μάθημα: Αποτίμηση του μαθήματος, αναστοχασμός και επίλυση αποριών για τις εξετάσεις