Διδακτική της Νεοελληνικής Γλώσσας ΙΙ (Ανοιχτό μάθημα)

Στόχοι της θεματικής ενότητας "Εισαγωγικό μάθημα" είναι:

• να ενημερωθούν οι φοιτητές για τους στόχους, το περιεχόμενο και τις απαιτήσεις του μαθήματος,
• να συνειδητοποιήσουν την έννοια του γραμματισμού ως κεντρικού στόχου της γλωσσικής διδασκαλίας,
• να συγκρίνουν τα Προγράμματα Σπουδών (2003 & 2011) για τη διδασκαλία της γλώσσας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Περιεχόμενο ενότητας:

• στόχοι, περιεχόμενο και βιβλιογραφία του μαθήματος
• από την επικοινωνιακή προσέγγιση στον (κριτικό) γραμματισμό
• οι καινοτομίες του Προγράμματος Σπουδών για τη διδασκαλία της γλώσσας 2011

Στόχοι της θεματικής ενότητας "Περιεχόμενο της γλωσσικής διδασκαλίας" είναι:

• να επαναπροσδιορίσουν οι φοιτητές την έννοια του κειμένου ως βασικής μονάδας επικοινωνίας,
• να συνειδητοποιήσουν τα βασικά χαρακτηριστικά που συγκροτούν ένα κείμενο,
• να διακρίνουν τα βασικά κειμενικά είδη του αναφορικού και κατευθυντικού λόγου.

Περιεχόμενο ενότητας:

• ορισμός κειμένου ως βασικής μονάδας επικοινωνίας
• κριτήρια κειμενικότητας
• διακρίσεις κειμένων σε είδη και τύπους

Λέξεις-κλειδιά ενότητας:

κείμενο, κριτήρια κειμενικότητας, κειμενικά είδη και κειμενικοί τύποι

Στόχοι της θεματικής ενότητας "Κειμενικά είδη" είναι:

• να συνειδητοποιήσουν οι φοιτητές τα δομικά μέρη και τα γλωσσικά χαρακτηριστικά των βασικών κειμενικών ειδών (αφήγηση, περιγραφή, οδηγίες/προσκλήσεις, επιχειρηματολογία),
• να διακρίνουν σε ποιο είδος ανήκει ένα δεδομένο κείμενο και να εντοπίζουν τα ανάλογα δομικά και γλωσσικά στοιχεία.

Περιεχόμενο ενότητας:

Αναφορικός λόγος:

1) αφήγηση: συστατικά μέρη (σχήμα), γλωσσικά μέσα, παράδειγμα

2) περιγραφή: συστατικά μέρη (σκελετός), γλωσσικά μέσα, παράδειγμα

Κατευθυντικός λόγος

1) οδηγίες: δομή, γλωσσικά μέσα, παράδειγμα

2) επιχειρηματολογία: σχήμα, γλωσσικά μέσα, επισημάνσεις για τη διδασκαλία επιχειρηματολογίας στο Δημοτικό

Δραστηριότητα 1

Λέξεις-κλειδιά ενότητας:

αφήγηση, περιγραφή, οδηγίες/ προσκλήσεις, επιχειρηματολογία

Στόχοι της θεματικής ενότητας "Κατανόηση γραπτού λόγου" είναι:

• να αντιληφθούν οι φοιτητές την κατανόηση γραπτού λόγου (ανάγνωση) ως σύνθετη διαδικασία δημιουργίας νοήματος,
• να κατανοήσουν την έννοια και τον ρόλο των στρατηγικών, και ειδότερα των γνωστικών στρατηγικών, στη μάθηση,
• να σχεδιάζουν διδασκαλίες γνωστικών στρατηγικών κατανόησης γραπτού λόγου,
• να οργανώνουν διδασκαλίες για την κατανόηση γραπτού λόγου στο μάθημα της γλώσσας στο Δημοτικό.

Περιεχόμενο ενότητας:

Στρατηγικές: τι είναι, πού στοχέυουν, ποιες είναι

Μεταγνωστικές στρατηγικές

Γνωστικές στρατηγικές για την κατανόηση γραπτού λόγου

Βήματα διδασκαλίας στρατηγικών

Δραστηριότητα 2α

Η κατανόηση γραπτού λόγου ως διαδικασία

Φάσεις πριν, κατά και μετά την ανάγνωση

Δραστηριότητα 2β

Λέξεις-κλειδιά ενότητας:

γνωστικές στρατηγικές, διδασκαλία στρατηγικών, κατανόηση γραπτού λόγου, διδασκαλία κατανόησης γραπτού λόγου

Στόχοι της θεματικής ενότητας "Παραγωγή γραπτού λόγου" είναι:

• να αντιληφθούν οι φοιτητές την παραγωγή γραπτού λόγου ως διαδικασία παραγωγής νοήματος με τρία στάδια (σχεδιασμός, καταγραφή, αναθεώρηση),
• να σχεδιάζουν διδασκαλίες παραγωγής γραπτού λόγου.

Περιεχόμενο ενότητας:

Η παραγωγή γραπτού λόγου ως διαδικασία

Στάδια παραγωγής γραπτού λόγου: προσυγγραφικό, κυρίως συγγραφικό, μετασυγγραφικό

Τεχνικές, παραδείγματα

Δραστηριότητα 3

Λέξεις-κλειδιά ενότητας:

παραγωγή γραπτού λόγου, διαδικαστικό μοντέλο

Στόχοι της θεματικής ενότητας "Η διδασκαλία του συστήματος της γλώσσας: γραμματική, ορθογραφία" είναι:

• να αντιληφθούν οι φοιτητές την προσέγγιση,  τους στόχους και το περιεχόμενο της διδασκαλίας της γραμματικής στη μητρική γλώσσα,
• να συνειδητοποιήσουν πότε και πώς διδάσκεται η ορθογραφία στη μητρική γλώσσα.

Περιεχόμενο ενότητας:

γραμματική: στόχος της διδασκαλίας της γραμματικής, επικοινωνιακή-λειτουργική προσέγγιση, γραμματική και κείμενα, προϋποθέσεις για τη διδασκαλία της γραμματικής, παραδείγματα

ορθογραφία: κατηγοριοποίηση ορθογραφικών λαθών, τεχνικές διδασκαλίας

Λέξεις-κλειδιά ενότητας:

γραμματική, γλωσσική επίγνωση, επικοινωνιακή-λειτουργική προσέγγιση, ορθογραφία

Στόχος της θεματικής ενότητας "Σχεδιασμός μαθήματος (πλάνο δίωρης διδασκαλίας στο μάθημα της γλώσσας)" είναι:

•  να σχεδιάζουν οι φοιτητές μια δίωρη διδασκαλία γλώσσας για δεδομένη τάξη σε δεδομένη ενότητα

Περιεχόμενο ενότητας:

Διατύπωση στόχων δίωρης διδασκαλίας

Φάσεις διδασκαλίας

Διδακτικές ενέργειες ανά φάση διδασκαλίας

Δραστηριότητα 4

Λέξεις-κλειδιά ενότητας:

διδασκαλία γλώσσας σε τάξη, στόχοι, φάσεις διδασκαλίας