ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Ι

ΑΣ0101 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ (Υποχρεωτικό στο 1ο εξαμ., ECTS: 12)

Ο αστικός και περι-αστικός χώρος, η βίωση και οι μορφές κατοίκησης τους είναι η αφετηρία για το μάθημα της Εισαγωγής στην Αρχιτεκτονική Ι.
Ως παραδειγματικό πεδίο μελέτης προτείνεται η πόλη του Βόλου (επιλεγμένες περιοχές), λόγω των ιδιαίτερων αστικών και φυσικών χαρακτηριστικών της αλλά και διότι είναι ένας νέος τόπος κατοίκησης, για τους περισσότερους από τους φοιτητές.
Αυτή η πρωτογενής και άμεση επαφή και η ανάγκη αναγνώρισης του συγκεκριμένου αστικού περιβάλλοντος, διευκολύνει την επίτευξη των στόχων του πρώτου εξαμήνου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

 Το μάθημα επικεντρώνεται στην καλλιέργεια της παρατηρητικότητας των φοιτητών και προπάντων στην διεύρυνση των τρόπων παρατήρησης με τους οποίους αντιλαμβανόμαστε, ερμηνεύουμε, οικειοποιούμαστε και επεξεργαζόμαστε τοποθεσίες, οικιστικά σύνολα, περιβάλλοντα, γεγονότα, υλικά και αντικείμενα. Μια τέτοια διαδικασία στοχεύει στη διάλυση των καθιερωμένων στερεοτύπων, ενθαρρύνοντας την επινοητικότητα και εξερευνώντας εκείνο που βρίσκεται πέραν του προφανούς, και δεν είναι άμεσα αναγνωρίσιμο, ή παραμένει “αθέατο”. Με τον τρόπο αυτό αναπτύσσονται οι σχεδιαστικές, κατασκευαστικές και συνθετικές δεξιότητες των φοιτητών.

Λέγοντας διεύρυνση των τρόπων παρατήρησης, εννοούμε την ριζική ανασύσταση και τη διάνοιξη του βλέμματος του δημιουργικού υποκειμένου. Το βλέμμα εκείνου που παρατηρεί και συλλέγει πληροφορίες δεν μπορεί να είναι ποτέ “αντικειμενικό” και υποχρεωτικά κοινό σε όλους: συνδέεται με την ερμηνεία και την εμπειρία της παρατήρησης, δηλαδή με την ιδιοσυγκρασία και την συγκεκριμένη εμπειρία του παρατηρητή. Αυτός που παρατηρεί αναγνωρίζει, επιλέγει, συσχετίζει, θυμάται, αξιολογεί, ταξινομεί κι ως εκ τούτου ανασυνθέτει το αντικείμενο της παρατήρησης, τοποθετώντας το σε αντιστοιχία, ή αντιπαράθεση, με άλλα. Αναπόφευκτα λοιπόν δημιουργεί μία νέα, δική του “εικόνα παρατήρησης”. Η ανάδειξη της “εικόνας παρατήρησης” είναι άρα μία ανασύνθεση όλων των
πληροφοριών, των συνειρμών και των δεδομένων που ενεργοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας. Η συνειδητοποίηση αυτής της λειτουργίας της παρατήρησης είναι το πρώτο βήμα προς κατάκτηση, καθότι την καθιστά προϋπόθεση και ιδρυτική πράξη του σχεδιασμού.

Επειδή η διεύρυνση τω τρόπων παρατήρησης είναι αλληλένδετη με τις μορφές αναπαράστασης τους, δηλαδή με τον τρόπο που καταγράφεται και επικοινωνείται από τον παρατηρητή προς τους άλλους το αντικείμενο της παρατήρησης, δίνεται ιδιαίτερο βάρος σε ασκήσεις καταγραφής, χαρτογράφησης, χειρισμού των περισυλλεγμένων πληροφοριών και του υλικού τεκμηρίωσης.

Παράλληλα με τη σταδιακή εξοικείωση με τις ψηφιακές μεθόδους σχεδιασμού, στις προτεραιότητες του μαθήματος ανήκει και η
χειροποίητη επεξεργασία των επιμέρους ασκήσεων και των τρισδιάστατων κατασκευών. Εκτός από την ημερολογιακή σημείωση, την αποτύπωση, το σχέδιο, την κατασκευή μακέτας-μοντέλων, ή αντικειμένων, θα γίνει χρήση της φωτογραφίας, της υποκειμενικής –ή γνωσιακής- χαρτογράφησης, του σκίτσου, του κειμένου, της χωρικής δράσης, της διαστρωμάτωσης, της αποκόλλησης και της
επικόλλησης, του collage και του assemblage, τείνοντας στη συγκρότηση ενός αφηγηματικού λόγου ο οποίος συνδέει την αρχιτεκτονική εμπειρία με μια σειρά σύγχρονες δημιουργικές πρακτικές χωρικής ανάγνωσης και αναπαράστασης.
Ο τρόπος που αφηγούμαστε σήμερα τις χωρικές εμπειρίες αλλάζει και αποκτά μικτά χαρακτηριστικά όπως ακριβώς αλλάζουν και οι ίδιες πόλεις που σχεδιάζουμε και κατοικούμε. Η κατάκτηση των εργαλείων αυτών μας εξοικειώνει με την κατακερματισμένη εμπειρία του σύγχρονου χώρου και συνδυάζεται με την οργάνωση μίας αυτοτελούς και εύληπτης παρουσίασης με
προσωπικό χαρακτήρα.

Η παρουσίαση βοηθά τον φοιτητή στην κατανόηση του αντικειμένου, στη συγκρότηση κριτικού και μεταδοτικού λόγου, αλλά και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων στη σχεδιαστική και πλαστική έκφραση.

Η επί τόπου έρευνα των φοιτητών στο φυσικό περιβάλλον της πόλης οργανώνεται σε περιοχές μελέτης που αποτελούν τμήματα του αστικού ιστού. Δίδονται στους φοιτητές από την αρχή του εξαμήνου και παραμένουν το σταθερό πεδίο έρευνας και επέμβασης μέχρι την ολοκλήρωσή του. Οι περιοχές αυτές προσδίδουν συνεκτικό και συγκριτικό χαρακτήρα στα θέματα του Α’ εξαμήνου που είναι ταυτόχρονα αρθρωτό σε 2 διακριτά μέρη-ασκήσεις. Οι 2 ασκήσεις χωρίζονται, με την σειρά τους, σε δύο σκέλη, η κάθε μία με την δική της μεθοδολογική εξειδίκευση και αυτοτελή παρουσίαση.

Η παρουσία των φοιτητών, όπως και η συμμετοχή τους, κρίνεται απαραίτητη στο κατεξοχήν εργαστηριακό αυτό μάθημα, που υλοποιείται με τη μορφή studio. Όλοι οι φοιτητές επεξεργάζονται τις προγραμματισμένες ασκήσεις στον προκαθορισμένο χώρο του studio (Αίθουσα Α’ στο Ισόγειο) υπό την επίβλεψη της διδακτικής ομάδας. Η διδασκαλία συμπληρώνεται με μια σειρά διαλέξεων και προβολών σχετικών με τα θέματα των ασκήσεων του εξαμήνου, αλλά και τη σύγχρονη αρχιτεκτονική.

Poe Edgar Allan, 1991, Ιστορίες, β΄τόμος, μετάφραση Στέφανος Μπεκατώρος, Αθήνα, Πλέθρον.

Φρόυντ Σϊγμουντ, 1994, Γκραντίβα. Το παραλήρημα και τα όνειρα στην Γκραντίβα του W. Jensen, Αθήνα, Άγρα.

Πετρόπουλος Ηλίας, 1990, Το εγχειρίδιο του Καλού Κλέφτη, Αθήνα, Νεφέλη.