Αστικό Απόθεμα: un-Block

Το οικοδομικό τετράγωνο στην ελληνική πόλη και ιδιαίτερα στις πυκνές περιοχές των αστικών κέντρων έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

1. Είναι σχετικά μικρό με αποτέλεσμα ο υπαίθριος χώρος στο κέντρο του να περιορίζεται στις απολύτως απαραίτητες διαστάσεις για το σκοπό του στοιχειώδους φωτισμού και αερισμού των κτιρίων.

2.  Έχει επιβιώσει τόσο διαφορετικών συνθηκών ως προς τη δημιουργία του (διαφορετικές νομοθεσίες για το ύψος, το ιδεατό στερεό, την κάλυψη και τη διατήρηση, εποχές έντονης οικονομικής ακμής και παρακμής) ώστε να αποτελείται από μέρη ετερόκλητα ως προς το ύψος και την κορυφογραμμή, το ύφος, τα υλικά και την ποιότητα κατασκευής.

3. Τέλος, η γενεσιουργός χρηματοδοτική συνθήκη του, η αντιπαροχή, το έχει προικίσει με μια πολυδιασπασμένη ιδιοκτησία η οποία, με το πέρασμα των γενεών και την περαιτέρω κληρονομική διάσπαση της, έχει καταστεί σχεδόν παραλυτική για τις πιο στοιχειώδεις αποφάσεις για επεμβάσεις, επισκευές και ακόμα περισσότερο για κατεδαφίσεις και ανοικοδομήσεις σε επίπεδο κτιρίου.

Όλα αυτά στοιχειοθετούν μια συνθήκη όπου η πόλη σε μεγάλο βαθμό παύει να αποτελείται από μια συντεταγμένη παράταξη ανεξάρτητων αυτόνομων αλλά και ισόνομων  κτιρίων τα οποία συγκροτούν τα οικοδομικά τετράγωνα. Οτιδήποτε συμβάλει στην παρατακτική αυτή λογική είναι σε κρίση: Ετερόκλητα ως προς την κατασκευή το ύφος και τις διαστάσεις κτίρια συντήκονται γύρω από ελάχιστα κενά μορφώνοντας ασυνεχείς αντιφατικές και πολύπλοκες συγκροτήσεις τετραγώνων, ενώ τα σύνολα αυτά μοιάζουν παγιωμένα εξαιτίας της γεωμετρικά αυξανόμενης στο χρόνο πολυδιάσπασης της ιδιοκτησίας και κατά συνέπεια της κατάρρευσης της πιθανότητας αποφάσεων σε επίπεδο κτιρίου. Απ’ τη μια δηλαδή τείνουμε να μεταφέρουμε την προσοχή μας από το κτίριο στο τετράγωνο, να επανεστιάσουμε σ΄αυτό ως μοναδιαίο αντικείμενο, μια ετρόκλητη, ασυνεχή, διαβρωμένη συσσωμάτωση κάποτε διακριτών τμημάτων. Από την άλλη καθίσταται προβληματικό να αποδώσουμε σ’ αυτό ένα βαθμό αυτονομίας τη στιγμή που οι δυνατότητες επεμβάσεων μας μοιάζουν να συρρικνώνονται σε κλίμακα και τα πεδία των παρεμβάσεών μας διασπώνται στα επιμέρους συστατικά – ορόφους,  διαμερίσματα, ακόμα και δωμάτια.

Αυτά αποτελούν μια διπλή μετατόπιση του αντικειμένου της αστικής αρχιτεκτονικής: απ’ τη μια σε μια αναγκαστική διεύρυνση, την αναμέτρηση με στερεοποιημένα ετερόκλητα σύνολα – τετράγωνα blocks, απ’ την άλλη σε μια συρρίκνωση που καθρεφτίζεται στην ανανεωμένη επικαιρότητα ολοένα μικρότερων κλιμάκων, από το διαμέρισμα στο δωμάτιο, στο έπιπλο, ως το αντικείμενο, το ένδυμα ακόμα και τις άυλες εκφάνσεις της υποκειμενικότητας – συμπεριφορές, επικοινωνία.