Οδική Ασφάλεια

Η 1^η θεματική ενότητα οργανώνεται σε δύο διαλέξεις. Η πρώτη διάλεξη αποτελεί την εισαγωγή στο μάθημα της οδικής ασφάλειας. Περιγράφεται ο στόχος, τα αντικείμενα και τα περιεχόμενα του μαθήματος, όπως και ο τρόπος αξιολόγησης.

Στη δεύτερη διάλεξη, περιγράφεται αναλυτικά μεθοδολογία εκτίμησης της συχνότητας συγκρούσεων, με χρήση συντελεστών μεταβολής ατυχημάτων και εξισώσεων απόδοσης ασφάλειας. Η μεθοδολογία ακολουθεί τις προδιαγραφές του Εγχειριδίου Μεθόδων Ανάλυσης Οδικής Ασφάλειας (Highway Safety Manual, 2014).

Η 2^η Θεματική Ενότητα παρουσιάζει αναλυτικά την κατάσταση της οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα και την Ευρώπη, μέσα από έγκυρα στατιστικά στοιχεία και αντίστοιχους δείκτες οδικής ασφάλειας. Επίσης, γίνεται εντοπισμός του προβλήματος της οδικής ασφάλειας σε εθνικό επίπεδο, και επεξηγούνται οι κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν ή δυσχεραίνουν αντίστοιχα, το επίπεδο ασφάλειας, δηλαδή ο άνθρωπος, η οδός και το περιβάλλον. Τα στατιστικά στοιχεία που παρουσιάζονται διαχωρίζονται σε σχέση με το επίπεδο της σοβαρότητας των ατυχημάτων, δηλαδή εάν είναι θανατηφόρα, με τραυματισμούς ή με υλικές ζημιές, και σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του χρήστη, λαμβάνοντας υπόψη το φύλο, την ηλικία, κτλ. Ειδική αναφορά γίνεται και στους επαγγελματίες οδηγούς.

Η 3^η Θεματική Ενότητα εστιάζει στις πολιτικές, τα μέτρα και τις δράσεις της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας. Περιγράφονται η Λευκή και Πράσινη Βίβλος της ΕΕ, ο Ευρωπαϊκός χάρτης οδικής ασφάλειας του 2011, το Ευρωπαϊκό δορυφορικό σύστημα πλοήγησης – GALILEO, όπως επίσης και μέτρα για τη μεταφορά επικίνδυνων φορτίων, διάφορα μέτρα κοινωνικού χαρακτήρα, νέες τεχνολογίες και τρόποι βελτίωσης της υποδομής.

Σε εθνικό επίπεδο, περιγράφεται η νομοθεσία και η εναρμόνισής της με τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς, οι εμπλεκόμενοι φορείς και το πλαίσιο συνεργασίας τους, και γίνεται εισαγωγή σε διάφορες πρωτοβουλίες, όπως για παράδειγμα η αύξηση της δραστηριότητας της Τροχαίας τα τελευταία χρόνια, η ανάπτυξη Στρατηγικού Σχεδίου για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα (2011-2020) και η ανάπτυξη-διαμόρφωση του Εθνικού Σχεδίου Οδικής Ασφάλειας 2010-2020.

Στη Θεματική Ενότητα 4, παρουσιάζεται μεθοδολογία 18 βημάτων για την εκτίμηση της αναμενόμενης μέσης συχνότητας σύγκρουσης σε επαρχιακές οδούς πολλαπλών λωρίδων κυκλοφορίας. Στη συνέχεια, γίνεται εφαρμογή της μεθοδολογίας με τη χρήση των εξισώσεων απόδοσης ασφάλειας, των συντελεστών μεταβολής ατυχημάτων, και σε ειδικές περιπτώσεις της εμπειρικής μεθόδου BAYES. Τέλος, επιλύονται ασκήσεις για τον υπολογισμό της μεταβολής της συχνότητας σύγκρουσης σε επαρχιακές οδούς πολλαπλών λωρίδων.

Γίνεται εφαρμογή της μεθοδολογίας για την εκτίμηση της αναμενόμενης μέσης συχνότητας σύγκρουσης, με τη χρήση των εξισώσεων απόδοσης ασφάλειας, των συντελεστών μεταβολής ατυχημάτων, και σε ειδικές περιπτώσεις της εμπειρικής μεθόδου του BAYES.

Παρουσιάζεται μεθοδολογία εκτίμησης των μεταβολών στον αριθμό των συγκρούσεων σε οδικά τμήματα, όταν γίνουν επεμβάσεις σε στοιχεία της οδού, σε παρόδια στοιχεία, σε στοιχεία χάραξης της οδού, στη σήμανση, στο φωτισμό, στη στάθμευση, σε μέτρα διαχείρισης πεζών και ποδηλατών, κτλ. Επίσης, γίνεται πρακτική εφαρμογής της μεθοδολογίας σε αριθμητικά παραδείγματα.

Παρουσιάζεται μεθοδολογία εκτίμησης των μεταβολών στον αριθμό των συγκρούσεων σε διασταυρώσεις, όταν γίνουν επεμβάσεις που αφορούν στον τύπο της διασταύρωσης, στη διαχείριση προσβάσεων, στα στοιχεία σχεδιασμού, κυκλοφοριακού ελέγχου και διαχείρισης της διασταύρωσης. Πιθανές επεμβάσεις σε σχέση με τον τύπο της διασταύρωσης περιλαμβάνουν μετατροπή διασταύρωσης 4 κλάδων σε 2 διασταυρώσεις 3 κλάδων, σηματοδοτούμενης διασταύρωσης σε σύγχρονο κυκλικό κόμβο, κατάργηση σηματοδότη από διασταυρώσεις με μονοδρόμους, μετατροπή διασταύρωσης ελέγχου STOP σε έλεγχο STOP σε όλες τις προσβάσεις, κτλ. Από την άλλη πλευρά, επεμβάσεις που σχετίζονται με τη διαχείριση της διασταύρωσης αφορούν στην κατάργηση ή μετεγκατάσταση των σημείων εισόδου στην περιοχή λειτουργίας, και στην παροχή επαρκούς απόστασης μεταξύ της διασταύρωσης και γειτονικού παράδρομου. Η μείωση της γωνίας λοξότητας, η παροχή λωρίδας αριστερής ή δεξιάς στροφής, η κατασκευή διαγραμμισμένης λωρίδας αριστερής στροφής, η αύξηση του πλάτους της νησίδας και η παροχή φωτισμού είναι μερικές από τις επεμβάσεις που αφορούν στα στοιχεία σχεδιασμού της διασταύρωσης. Τέλος, στην τελευταία κατηγορία επεμβάσεων περιλαμβάνεται η απαγόρευση αριστερών στροφών-αναστροφών με αντίστοιχες πινακίδες, η διαγράμμιση οδοστρώματος με STOP, η χρήση αναλαμπόντων σηματοδοτών, η αλλαγή της φάσης αριστερής στροφής σε μια πρόσβαση, διαχείριση αριστερών στροφών από δευτερεύουσα οδό, ο συνδυασμός δεξιάς στροφής/αναστροφής, η δεξιά στροφή με κόκκινο, η βελτίωση της σηματορύθμισης και η χρήση καμερών παραβίασης του κόκκινου σηματοδότη.

Περιγράφονται και αναλύονται μέθοδοι οι οποίες χρησιμοποιούνται για να εξακριβωθεί εάν μια επέμβαση σε κάποια θέση είχε ως αποτέλεσμα την αλλαγή της επικινδυνότητας της θέσης, η οποία εκφράζεται με τον αναμενόμενο αριθμό ατυχημάτων στη συγκεκριμένη θέση. Οι μέθοδοι αξιολόγησης διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: εκείνες που χρησιμοποιούν τον αριθμό των ατυχημάτων στην περίοδο «μετά» μόνον της εξεταζόμενης θέσης (ανάλυση μεμονωμένων θέσεων και ανάλυση πληθυσμού θέσεων), και σε εκείνες που χρησιμοποιούν τον αριθμό των ατυχημάτων «πριν» και «μετά» της περιοχής επέμβασης και μικρής και μεγάλης περιοχής ελέγχου.